ວິກິພີເດຍ

ປະເທດຈີນ

(ປ່ຽນເສັ້ນທາງມາຈາກ ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ)
ລະວັງສັບສົນກັບ ສາທາລະນະລັດຈີນ

ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ (ຈີນຕົວຫຍໍ້: 中华人民共和国; ຈີນຕົວເຕັມ: 中華人民共和國; ພິນອິນ: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó; ອັງກິດ: People's Republic of China (PRC)) ເປັນລັດເອກະລາດໃນອາຊີຕາເວັນອອກ ເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກ ກວ່າ 1,400 ລ້ານຄົນ ເປັນລັດພັກການເມືອງດຽວປົກຄອງໂດຍພັກກອມມູນິດຈີນ ມີເມືອງຫຼວງຢູ່ທີ່ປັກກິ່ງ ປະເທດຈີນແບ່ງການປົກຄອງອອກເປັນ 22 ມົນທົນ (ບໍ່ລວມພື້ນທີ່ມີຂໍ້ຂັດແຍ້ງໄຕ້ຫວັນ), 5 ເຂດການປົກຄອງຕົນເອງ, 4 ນະຄອນປົກຄອງໂດຍກົງ (ປັກກິ່ງ, ທຽນຈິນ, ຊຽງໄຮ້ ແລະ ຈົງຊິງ) ແລະ 2 ເຂດບໍລິຫານພິເສດ ໄດ້ແກ່:ຮົງກົງ ແລະ ມາເກົ້າ

ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ

中华人民共和国 (ຈີນ)
Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó (ພິນອິນ)
ທຸງຊາດຈີນ
ທຸງຊາດ
ເພງຊາດ: 义勇军进行曲
Yìyǒngjūn Jìnxíngqǔ
"ມາດທະຫານອາສາ"
ພື້ນທີ່ທີ່ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນຄວບຄຸມສະແດງໃນສີຂຽວເຂັ້ມ ບໍລິເວນທີ່ອ້າງສິດແຕ່ບໍ່ໄດ້ຄວບຄຸມສະແດງໃນສີຂຽວອ່ອນ
ພື້ນທີ່ທີ່ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນຄວບຄຸມສະແດງໃນສີຂຽວເຂັ້ມ ບໍລິເວນທີ່ອ້າງສິດແຕ່ບໍ່ໄດ້ຄວບຄຸມສະແດງໃນສີຂຽວອ່ອນ
ເມືອງຫຼວງປັກກິ່ງ
39°55′N 116°23′E / 39.917°N 116.383°E / 39.917; 116.383
ພາສາລັດຖະການພາສາຈີນກາງ[lower-alpha 1]
ພາສາພື້ນເມືອງ
Official scriptອັກສອນຈີນຕົວຫຍໍ້[lower-alpha 2]
ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ
(2020)[1]
ສາສະໜາ
(2020)[2]
ເດມະນິມຊາວຈີນ
ການປົກຄອງສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມລັດທິມາກ-ເລນິນ[3] ພັກການເມືອງດຽວສັງຄົມນິຍົມເອກະລັກຈີນ
ສີ ຈິ້ນຜິງ
• ປະທານຄະນະມົນຕີລັດຖະກິດ (ນາ​ຍົກ​ລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ)
ຫຼີ ຊຽງ
ຈ້າວ ເລີ້ຈີ້
ຫວັງ ຮູ້ໜີງ
ສະພານິຕິບັນຍັດສະພາປະຊາຊົນແຫ່ງຊາດ
ການກໍ່ຕັ້ງ
ປ. 2070 ປີກ່ອນຄຣິດສັກກະລາດ
221 ປີກ່ອນຄຣິດສັກກະລາດ
1 ມັງກອນ 1912
1 ຕຸລາ 1949
20 ກັນຍາ 1954
4 ທັນວາ 1982
20 ທັນວາ 1999
ພື້ນທີ່
• ລວມ
9,596,961 ຕາລາງກິໂລແມັດ (3,705,407 ຕາລາງໄມລ໌)[lower-alpha 6][6] (ອັນດັບທີ 3/4)
2.8[lower-alpha 7]
ປະຊາກອນ
• ສຳມະໂນປະຊາກອນ 2021
ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນກາງ 1,412,600,000[8] (ອັນດັບທີ 1)
145[9] ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ (375.5 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 83)
GDP (ອຳນາດຊື້)2022 (ປະມານ)
• ລວມ
Increase 29.4 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ[10] (ອັນດັບທີ 1)
Increase 20,667 ໂດລາສະຫະລັດ[10] (ອັນດັບທີ 70)
GDP (ລາຄາຕະຫຼາດ)2022 (ປະມານ)
• ລວມ
Increase 18.46 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ[10] (ອັນດັບທີ 2)
Increase 12,990 ໂດລາສະຫະລັດ[10] (ອັນດັບທີ 56)
ຈີນີ (2018)Negative increase 46.7[11]
ສູງ
HDI (2019)Increase 0.761[12]
ສູງ · ອັນດັບທີ 85
ສະກຸນເງິນເຣີນໝິນປີ້ (元/¥)[lower-alpha 8] (CNY)
ເຂດເວລາUTC+8 (ເວລາມາດຕະຖານຈີນ)
ຮູບແບບວັນທີ
  • ປປປປ-ດດ-ວວ
  • ຫຼື ປປປປ年ດ月ວ日
  • (CE; CE-1949)
ຂັບລົດດ້ານຂວາມື (ແຜ່ນດິນໃຫຍ່)
ຊ້າຍມື (ຮົງກົງ ແລະ ມາເກົ້າ)
ລະຫັດໂທລະສັບ+86 (ແຜ່ນດິນໃຫຍ່)
+852 (ຮົງກົງ)
+853 (ມາເກົ້າ)
ລະຫັດອິນເຕີເນັດ

ປະເທດຈີນມີພື້ນທີ່ 9.6 ລ້ານຕາລາງກິໂລແມັດ ນັບເປັນປະເທດທີ່ມີພື້ນທີ່ທັງໝົດໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກເປັນອັນດັບທີ 3 ຫຼື 4 ແລ້ວແຕ່ວິທີການວັດ ລັກສະນະພູມສັນຖານຂອງຈີນມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ຕັ້ງແຕ່ປ່າສະເຕັບ ແລະ ທະເລຊາຍ ໃນເຂດແຫ້ງແລ້ງທາງພາກເໜືອຂອງປະເທດຕິດກັບປະເທດມົງໂກລີ ແລະ ຊີເບຣີຂອງລັດເຊຍ ແລະ ປ່າດົງດິບເຂດຮ້ອນໃນເຂດທີ່ມີຄວາມຊຸ່ມຊື່ນທາງໃຕ້ເຊິ່ງຕິດກັບຫວຽດນາມ, ລາວ ແລະ ມຽນມາ ສ່ວນພູມສັນຖານທາງຕາເວັນຕົກນັ້ນເປັນພູສູງ ໂດຍທີພູຫິມະໄລ ແລະ ພູທຽນຊານກັ້ນເປັນຊາຍແດນຕາມທຳມະຊາດກັບປະເທດອິນເດຍ, ເນປານ ແລະ ອາຊີກາງ ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ ແຄມຝັ່ງທະເລຕາເວັນອອກຂອງຈີນແຜ່ນດິນໃຫຍ່ນັ້ນເປັນທົ່ງພຽງຕ່ໍາ ແລະ ມີແຄມຊາຍຝັ່ງຍາວ 14,500 ກິໂລແມັດ (ຍາວທີ່ສຸດແມ່ນອັນດັບທີ 11 ຂອງໂລກ) ເຊິ່ງຕິດຕໍ່ກັບທະເລຈີນໃຕ້ທາງໃຕ້ ແລະ ທະ​ເລ​ຈີນ​ຕາ​ເວັນ​ອອກທາງຕາເວັນອອກ ນອກຈາກນີ້ຍັງມີປະເທດທີ່ເປັນເກາະຢູ່ໃກ້ຄຽງ ເຊັ່ນ: ເກົາຫຼີ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ.

ປະຫວັດສາດ

ດັດແກ້

ກ່ອນປະຫວັດສາດ

ດັດແກ້

ຫຼັກຖານທາງໂບຮານຄະດີຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າຊາວຫົມິນິດໃນຕົ້ນໆຈໍານວນຫຼາຍໄດ້ອາໄສຢູ່ປະເທດຈີນ 2.25 ລ້ານປີກ່ອນ.[13] ຟອດຊິວທໍາຫົມິນິດຂອງເປກິງຜູ້ຊາຍ, ໂຫໂມ ເອເຣກຕູສທີ່ໃຊ້ໄຟ,[14] ໄດ້ລົງວັນທີລະຫວ່າງ 680,000 ແລະ 780,000 ປີກ່ອນຫນ້ານີ້.[15] ແຂ້ວຟອດຊິວທໍາຂອງໂຫໂມ ສະປັຽນຈໍານວນຫຼາຍ (ວັນທີ 125,000-80,000 ປີກ່ອນ) ໄດ້ຖືກຄົ້ນພົບຢູ່ໃນຖ້ໍາຝຸຢັນ.[16] ການຂຽນເກົ່າຂອງຈີນມີຢູ່ໃນ ຈັຽຫຸປະມານ 6600 BCE,[17] ຢູ່ດັໄມດິປະມານ 6000 BCE,[18] ດະດິວັນ ຈາກ 5800 ຫາ 5400 BCE, ແລະບັນໂປຕັ້ງແຕ່ສະຫັດສະວັດທີ 5 BCE. ນັກວິຊາການບາງຄົນໄດ້ແນະນໍາວ່າສັນຍາລັກຈັຽຫຸ (7th ສະຫັດສະຫວັດ BCE) ເປັນລະບົບການຂຽນພາສາຈີນທໍາອິດທີ່ສຸດ.[17]

ປະຊາກອນ

ດັດແກ້

ວັດທະນະທຳ

ດັດແກ້

ເສດຖະກິດ

ດັດແກ້

ໝາຍເຫດ

ດັດແກ້
  1. ↑ ພາສາຈິນ ແລະ ພາສາອັງກິດເປັນພາສາລັດຖະການໃນຮົງກົງເທົ່ານັ້ນ ສ່ວນພາສາຈີນ ແລະ ພາສາປອກຕຸຍການເປັນພາສາລັດຖະການໃນມາເກົ້າເທົ່ານັ້ນ
  2. ↑
  3. ↑ Although PRC President is head of state, it is a largely ceremonial office with limited power under CCP General Secretary.
  4. ↑ Including both state and party's central military chairs.
  5. ↑ Chairman of the Chinese People's Political Consultative Conference.
  6. ↑ ພື້ນທີ່ທີ່ລະບຸເປັນຕົວເລກຢ່າງເປັນທາງການຂອງສະຫະປະຊາຊາດສຳລັບແຜ່ນດິນໃຫຍ່ ແລະ ບໍ່ລວມຮົງກົງ ມາເກົ້າ ແລະ ໄຕຫວັນ[4] ນອກຈາກນີ້ຍັງບໍ່ລວມບໍລິເວນທຣານ-ຄາຣາໂຄຣຳ (5,180 ຕາລາງກິໂລແມັດ (2,000 ຕາລາງໄມລ໌)), ອັກໄຊ ຊິນ (38,000 ຕາລາງກິໂລແມັດ (15,000 ຕາລາງໄມລ໌)) ແລະ ດິນແດນອື່ນໆທີ່ມີຂັດແຍ້ງກັບອິນເດຍ ພື້ນທີ່ທັງໝົດຂອງຈີນລະບຸວ່າເປັນ 9,572,900 ຕາລາງກິໂລແມັດ (3,696,100 ຕາລາງໄມລ໌) ໂດຍສາລານຸກົມບຣິແທນນິກາ[5] ສຳລັບຂໍ້ມູນເພິ່ມເດີມ ເບິ່ງທີ່ ການປ່ຽນແປງດິນແດນຂອງສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ
  7. ↑ ຕົວເລກນີ້ຄຳນວນໂດຍໃຊ້ຂໍ້ມູນຈາກຊີໄອເອເວີລແຟກບຸກ[7]
  8. ↑

ອ້າງອີງ

ດັດແກ້
  1. ↑ "Erleichterung von Zuwanderung für Unternehmen vorteilhaft".
  2. ↑ "Chinese Religion | Data on Chinese Religions | GRF". www.globalreligiousfutures.org. Archived from the original on 2019-05-21. Retrieved 2022-02-01.
  3. ↑ "Xi Jinping is making great attempts to 'Sinicize' Marxist–Leninist Thought 'with Chinese characteristics' in the political sphere," states Lutgard Lams, "Examining Strategic Narratives in Chinese Official Discourse under Xi Jinping" Journal of Chinese Political Science (2018) volume 23, pp. 387–411 at p. 395
  4. ↑ "Demographic Yearbook—Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density" (PDF). UN Statistics. 2007. Archived from the original (PDF) on 24 December 2010. Retrieved 31 July 2010.
  5. ↑ "China". Encyclopædia Britannica. Retrieved 16 November 2012.
  6. ↑ "Largest Countries in the World by Area – Worldometers". worldometers.info.
  7. ↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named CIA
  8. ↑ Wee, Sui-Lee (11 May 2021). "China's 'Long-Term Time Bomb': Falling Births Drive Slow Population Growth". The New York Times. Archived from the original on 11 May 2021. Retrieved 11 May 2021.
  9. ↑ "Population density (people per km2 of land area)". IMF. Retrieved 16 May 2015.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 "China World Economic Outlook Database: October 2021". International Monetary Fund. Retrieved 27 January 2022.
  11. ↑ "China Economic Update, December 2019 : Cyclical Risks and Structural Imperatives" (PDF). openknowledge.worldbank.org. World Bank. p. 21. Retrieved 3 January 2020. The Gini coefficient, a measure of overall income inequality, declined to 0.462 in 2015, and has since risen to 0.467 in 2018 (Figure 27). Higher income inequality is partly driven by unequal regional income distribution. The eastern coastal regions have been the driver of China's rapid growth, due to its geographic location and the early introduction of reforms. As a result, the eastern coastal region is now home to 38% of the population, and its per capita GDP was 77% higher than that of the central, western, and northeastern regions in 2018. This gap widened further in the first three quarters of 2019. This is in part due to a disproportionate slowdown in interior provinces, which are more dependent on commodities and heavy industry. The slowdown has been negatively affected by structural shifts, especially necessary cuts in overcapacity (Figure 28).
  12. ↑ "Human Development Report 2020" (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. Retrieved 15 December 2020.
  13. ↑ Ciochon, Russell; Larick, Roy (1 January 2000). "Early Homo erectus Tools in China". Archaeology. Retrieved 2012-11-30.
  14. ↑ "The Peking Man World Heritage Site at Zhoukoudian". UNESCO. Archived from the original on 2016-06-23. Retrieved 2013-03-06.
  15. ↑ Shen, G.; Gao, X.; Gao, B.; Granger, De (March 2009). "Age of Zhoukoudian Homo erectus determined with (26)Al/(10)Be burial dating". Nature. 458 (7235): 198–200. doi:10.1038/nature07741. PMID 19279636. S2CID 19264385.
  16. ↑ Rincon, Paul (14 October 2015). "Fossil teeth place humans in Asia '20,000 years early'". BBC News. Retrieved 2015-10-14.
  17. ↑ 17.0 17.1 Rincon, Paul (17 April 2003). "'Earliest writing' found in China". BBC News. Retrieved 2020-01-14.
  18. ↑ Qiu Xigui (2000) Chinese Writing English translation of 文字學概論 by Gilbert L. Mattos and Jerry Norman Early China Special Monograph Series No. 4. Berkeley: The Society for the Study of Early China and the Institute of East Asian Studies, University of California, Berkeley. ISBN 978-1-55729-071-7
ດຶງຂໍ້ມູນຈາກ "https://lo.wikipedia.org/w/index.php?title=ປະເທດຈີນ&oldid=112714"