ພາສາຈີນ (ຈີນ: 汉语; ພິນອິນ: Hànyǔ) ແມ່ນພາສາໜຶ່ງທີ່ເວົ້າໃນປະເທດຈີນ ໄຕ້ຫວັນ ແລະ ສິງກະໂປ ໃຊ້ຕົວອັກສອນທີ່ສືບທອດກັນມາກ່ວາພັນປີ ຕົວອັກສອນຈີນແມ່ນພັດທະນາມາຈາກຕົວອັກສອນພາບ

ພາສາຈີນ
汉语 ຮັ້ນອີ
中文 ຈົ່ງເຫວີນ
ປະເທດທີ່ມີການເວົ້າຈີນ (ຈີນແຜ່ນດິນໃຫຍ່ ຮົງກົງ ມາເກົ້າ) ສາທາລະນະລັດຈີນ (ໄຕ້ຫວັນ ແລະ ເກາະອື່ນ) ມາເລເຊຍ ຟິລິບຟິນ ອິນໂດເນເຊຍ ໄທ ຫວຽດນາມ ມຽນມາ ກຳປູເຈຍ ສິງກະໂປ ແລະ ບາງສ່ວນໃນ ຍີ່ປຸ່ນ ເກົາຫຼີເໜືອ ເກົາຫຼີໃຕ້ ແລະ ຊຸມຊົນຈີນ ທົ່ວໂລກ
ພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກ ບາງສ່ວນໃນອາຊີໃຕ້ ແລະ ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ລວມເຖິງເອີຣົບ ແລະ ອາເມລິກາ
ຈຳນວນຜູ້ເວົ້າ1.2 ພັນລ້ານຄົນ  (2004)
ຕະກຸນພາສາ
ຈີນຕິເບດ
  • ພາສາຈີນ
ຮູບແບບກ່ອນໜ້າ
ລະບົບການຂຽນອັກສອນຈີນ (ດັ້ງເດີມ)
ອັກສອນຈີນ (ແບບງ່າຍ)
ພິ່ນອິ່ນ
ສະຖານະພາບທາງການ
ພາສາທາງການທຸງຊາດຂອງປະເທດຈີນ ຈີນ
ທຸງຊາດຂອງປະເທດໄຕ້ຫວັນ ໄຕ້ຫວັນ
ທຸງຊາດຂອງສິງກະໂປ ສິງກະໂປ
Flag of the United Nations ສະຫະປະຊາຊາດ
ອົງການຮ່ວມມືຊ່ຽງໄຮ້
ທຸງຊາດຂອງສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ອາຊຽນ
ຜູ້ວາງລະບຽບໃນສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ: ຫຼາຍໜ່ວຍງານ
ໃນສາທາລະນະລັດຈີນ (ໄຕ້ຫວັນ) : Mandarin Promotion Council
ໃນສິງກະໂປ: Promote Mandarin Council/ Speak Mandarin Campaign [1]
ລະຫັດພາສາ
ISO 639-1zh
ISO 639-2chi (B)
zho (T)
ISO 639-3zho
ຮັ້ນອີຂຽນດ້ວຍ ອັກສອນຈີນ (ດັ້ງເດີມ) (ເທິງ) ແລະ ອັກສອນຈີນ (ແບບງ່າຍ) (ກາງ) ຈົ່ງເຫວີນ
ການພັດທະນາຂອງສໍານຽງຈີນຕ່າງໆ

ອັກສອນນີ້ໄດ້ແບ່ງອອກເປັນສອງປະເພດ: ຕົວອັກສອນທີ່ຄົນຈີນໃຊ້ແມ່ນອັກສອນຈີນຕົວຫຍໍ້ (ຈີນ: 简体字; ພິນອິນ: Jiǎntǐzì) ຕົວທີ່ຄົນໄຕ້ຫວັນໃຊ້ແມ່ນອັກສອນຈີນຕົວເຕັມ (ຈີນ: 繁体字; ພິນອິນ: Fántǐzì)

ພະຍັນຊະນະ

ດັດແກ້
ພະຍັນຊະນະພາສາຈີນ
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Post-alveolar Alveolo-palatal Velar
Stop [−ASP] p t k
[+ASP]
Nasal m n ŋ
Affricate [−ASP] ts tʃ̺
[+ASP] tsʰ tʃ̺ʰ tɕʰ
Fricative [−VOC] f s ʃ̺ ɕ x
Approximant w • ɥ l ɹ̺ j
  • ເມື່ອກ່ອນ ⟨zh, ch, sh, r⟩ ໄດ້ຖືກຄິດວ່າເປັນ [ʈʂ, ʈʂʰ, ʂ, ʐ] ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນນັກຄົ້ນຄວ້າເຊື່ອວ່າມັນເປັນ [tʃ̺, tʃ̺ʰ, ʃ̺, ɹ̺][1][2][3]

ສະຫຼະ

ດັດແກ້

ສະຫຼະດ່ຽວ

ດັດແກ້
ສະຫຼະດ່ຽວ
Front Central Back
Close i ⟨i⟩ • y ⟨ü⟩ u ⟨u⟩
Mid e ⟨ê⟩ ɚ ⟨er⟩ ɤ ⟨e⟩ • o ⟨o⟩
Open a ⟨a⟩

ສະຫຼະພິເສດ

ດັດແກ້
Chinese Apical Vowels
Pinyin Sinologists Lee & Zee (2003)[1] Lee-Kim (2014)[4]
⟨zhi, chi, shi, ri⟩ ʈʂʅ, ʈʂʰʅ, ʂʅ, ʐʅ tʃ̺ɹ̩, tʃ̺ʰɹ̩, ʃ̺ɹ̩, ɹ̺ɹ̩ tʂɻ tʂʰɻ, ʂɻ, ʐɻ
⟨zi, ci, si⟩ tsɿ, tsʰɿ, sɿ tsɹ̩, tsʰɹ̩, sɹ̩ tsɹ̪, tsʰɹ̪, sɹ̪
⟨ji, qi, xi⟩ tɕi, tɕʰi, ɕi tɕi, tɕʰi, ɕi tɕi, tɕʰi, ɕi

ສະຫຼະຜະສົມ

ດັດແກ້
ສະຫຼະຜະສົມ
ໝວດທີ່ ໑ 开口呼 ໝວດທີ່ ໒ 齐齿呼 ໝວດທີ່ ໓ 合口呼 ໝວດທີ່ ໔ 撮口呼
ɹ̩ ⟨-i⟩ j ⟨i⟩ u ⟨u⟩ y ⟨ü⟩
a ⟨a⟩ ja ⟨ia⟩ wa ⟨ua⟩
o ⟨o⟩ wo ⟨uo⟩
ɤ/e ⟨e/ê⟩ je ⟨ie⟩ ɥe ⟨üe⟩
ai ⟨ai⟩ wai ⟨uai⟩
ei ⟨ei⟩ wei ⟨ui⟩
ɑu ⟨ao⟩ jɑu ⟨iau⟩
ou ⟨ou⟩ jou ⟨iu⟩
an ⟨an⟩ jɛn ⟨ian⟩ wan ⟨uan⟩ ɥɛn ⟨üan⟩
ən ⟨en⟩ in ⟨in⟩ wən ⟨un⟩ yn ⟨ün⟩
ɑŋ ⟨ang⟩ jɑŋ ⟨iang⟩ wɑŋ ⟨uang⟩
əŋ~ɤŋ ⟨eng⟩ iŋ ⟨ing⟩ -ʊŋ ⟨-ong⟩
wəŋ ⟨ueng⟩
jʊŋ ⟨iong⟩
ɚ ⟨-r⟩
  • ສະຫຼະ ⟨a⟩ ສາມາດປ່ຽນເປັນ [a, ɑ], ⟨e⟩ ໄດ້ປ່ຽນເປັນ [e, ə~ɤ, ɛ][5][6]

ວັນນະຍຸດ

ດັດແກ້
ວັນນະຍຸດພາສາຈີນ
ຊື່ພາສາຈີນ ຊື່ພາສາລາວ ສຽງວັນນະຍຸດປັກກິ່ງ ສຽງວັນນະຍຸດໄທເປ[7][8] ພິ່ນອິ່ນ
一声 ສຽງທີ່ໜື່ງ [55] [44] ā ē ī ō ū ǖ
二声 ສຽງທີ່ສອງ [35] [323] á é í ó ú ǘ
三声 ສຽງທີ່ສາມ [214] [312] ǎ ě ǐ ǒ ǔ ǚ
四声 ສຽງທີ່ສີ່ [51] [42] à è ì ò ù ǜ
轻声 ສຽງເບົາ a e i o u ü

ກົດການປ່ຽນສຽງວັນນະຍຸດ

ດັດແກ້

“一”“不”变调 (yī bù biàndiào)

ດັດແກ້
一不变调
ພາສາຈີນ ພິ່ນອິ່ນ ອ່ານວ່າ
yī + T1→yì + T1 一天 yī tiān tiān
yī + T2→yì + T2 一年 yī nián nián
yī + T3→yì + T3 一起 yī qǐ
yī + T4→yí + T4 一共 yī gòng gòng
bù + T1→bù + T1 不听 bù tīng bù tīng
bù + T2→bù + T2 不来 bù lái bù lái
bù + T3→bù + T3 不好 bù hǎo bù hǎo
bù + T4→bú + T4 不要 bù yào yào

上声变调 (shǎngshēng biàndiào)

ດັດແກ້
上声变调
ພາສາຈີນ ພິ່ນອິ່ນ ອ່ານວ່າ
T3 + T3→T2 + T3 老虎 lǎohǔ láo
T3 + T3→T2 + T3 洗澡 xǐzǎo zǎo
T3 + T3→T2 + T3 海水 hǎishuǐ háishuǐ
T3 + T3→T2 + T3 可以 kěyǐ

ອັກສອນ

ດັດແກ້

ອັກສອນຕົວຫຍໍ້ ແລະ ອັກສອນຕົວເຕັມ

ດັດແກ້

ອັກສອນທີ່ຄົນຈີນໃຊ້ເປັນອັກສອນຈີນຕົວຫຍໍ້ ແຕ່ໃນບາງສະຖານທີ່ຄົນຈີນໃຊ້ເປັນອັກສອນຕົວເຕັມ, ຕົວຢ່າງແມ່ນ ໄຕ້ຫວັນ ຮົງກົງ ແລະ ມາເກົ້າ

ອັກສອນຕົວຫຍໍ້ມາຈາກອັກສອນຕົວເຕັມເພື່ອເພີ່ມການຮູ້ໜັງສືຂອງຄົນຈີນ[9][10]

ການປຽບທຽບລະຫວ່າງ ອັກສອນຕົວຫຍໍ້ ແລະ ອັກສອນຕົວເຕັມ
ຄຳສັບ ອັກສອນຈີນຕົວຫຍໍ້ ອັກສອນຈີນຕົວເຕັມ ພິ່ນອິ່ນ
ປະເທດຈີນ 中国 中國 Zhōngguó
ໄຕ້ຫວັນ 台湾 臺灣 Táiwān
ມາເລເຊຍ 马来西亚 馬來西亞 Mǎláixīyà
ປະເທດລາວ 老挝 老撾 Lǎowō

ສ່ວນປະກອບຂອງຕົວອັກສອນຈີນ

ດັດແກ້

[11]

[12]

[13]

[14]

ວິທີການສ້າງຕົວອັກສອນຈີນ

ດັດແກ້

ອ້າງອິງ

ດັດແກ້
  1. 1.0 1.1 Lee, W.-S. & Zee, E. (2003). Standard Chinese (Beijing). Journal of the International Phonetic Association, 33(1), 109-112.
  2. Huang, T., Chang, Y.-C., & Hsieh, F.-F. (2016). Articulatory Characteristics of the Coronal Consonants in Malaysian Mandarin: With Special Reference to the Non-"Canonical" Sibilants. Tsing Hua Journal of Chinese Studies, 46(4), 743-783.
  3. Proctor, M., L, H.-L., Zhu, Y.-H., Goldstein, L., & Narayanan, S. (2012). Articulation of Mandarin Sibilants: A multi-plane realtime MRI study. In Proceedings of the 14th Australian International Conference on Speech Science and Technology (pp. 113-116).
  4. Lee-Kim, S. I. (2014). Revisiting Mandarin ‘apical vowels’: An articulatory and acoustic study. Journal of the International Phonetic Association, 44(3), 261-282.
  5. Lin, Y.-H. (2008). Patterned vowel variation in Mandarin loanword adaptation: Evidence from a dictionary corpus. In Proceedings of the 20th North American Conference on Chinese Linguistics (NACCL-20), pp. 175-187.
  6. Wu, C.-H. & Shih, C. (2009). Mandarin vowels revisited: Evidence from electromagnetic articulography. In Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 35(1), 329-340.
  7. Fon, J., & Chiang, W. (1999). WHAT DOES CHAO HAVE TO SAY ABOUT TONES? —A CASE STUDY OF TAIWAN MANDARIN [赵氏声调系统与声学之联结及量化–以台湾地区国语为例]. Journal of Chinese Linguistics, 27(1), 13-37.
  8. Fon, J., Chiang, W., & Cheung, H. (2004). PRODUCTION AND PERCEPTION OF THE TWO DIPPING TONES (TONE 2 AND TONE 3) IN TAIWAN MANDARIN [台湾地区国语抑扬调 (二声与三声) 之发声与听辨]. Journal of Chinese Linguistics, 32(2), 249-281.
  9. 中国文字改革委员会. (1964). "简化字总表".
  10. 国务院. (2013). "通用规范汉字表".
  11. 国家语言文字工作委员会. (2001). "GB 13000.1 字符集汉字折笔规范".
  12. 国家语言文字工作委员会. (2009). "GB 13000.1字符集汉字部首归部规范".
  13. 国家语言文字工作委员会. (2009). "汉字部首表".
  14. 国家语言文字工作委员会. (2020). "通用规范汉字笔顺规范".

ເບິ່ງຕື່ມ

ດັດແກ້
 
ວິກິພີເດຍ