ໜານເຢ້
ໜານເຢ້ (ພາສາຈີນ: 南越 ຫຼື 南粵; ພາສາຫວຽດ: Nam Việt; Zhuang: Namz Yied),[1] ແມ່ນອານາຈັກບູຮານສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 204 ກ່ອນ ຄ.ສ. ໂດຍນາຍພົນ Zhao Tuo ຂອງຈີນ, ເຊິ່ງຄອບຄົວຂອງ (ຮູ້ໃນ ພາສາຫວຽດນາມ ວ່າ ລາຊະວົງ Triệu) ສືບຕໍ່ປົກຄອງຈົນກ່ວາ 111 BC.[2][3] ການຂະຫຍາຍຕົວທາງພູມສາດຂອງ ໜານເຢ້ ໄດ້ກວມເອົາເຂດຍ່ອຍຂອງຈີນທີ່ທັນສະໄຫມຂອງ Guangdong,[4] Guangxi,[4] ເກາະໄຫໜານ,[5] ຮົງກົງ,[5] ມາເກົາ,[5] Fujian ພາກໃຕ້ [6] ແລະພາກກາງຂອງພາກເຫນືອ ຂອງຫວຽດນາມ.[4] Zhao Tuo, ຫຼັງຈາກນັ້ນຜູ້ບັນຊາການ ກອງບັນຊາການ Nanhai ຂອງ ລາຊະວົງສິນ, ໄດ້ສ້າງຕັ້ງ ໜານເຢ້ ໃນ 204 BC ຫຼັງຈາກການລົ້ມລົງຂອງລາຊະວົງ ສິນ. ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ມັນປະກອບດ້ວຍ ຜູ້ບັນຊາການ ຂອງ Nanhai , Guilin, ແລະ Xiang.
ໜານເຢ້ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 204 BC–111 BC | |||||||||||||
.svg) Seal of Emperor Wen
| |||||||||||||
 ທີ່ຕັ້ງຂອງ ໜານເຢ້ ໃນຂອບເຂດທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງຕົນ | |||||||||||||
| ເມືອງຫຼວງ | Panyu | ||||||||||||
| ພາສາທົ່ວໄປ | ພາສາຈີນເກົ່າ ພາສາ Baiyue | ||||||||||||
| ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ | Chinese (Huaxia people) Baiyue Peoples | ||||||||||||
| ສາສະໜາ | Chinese folk religion local Shamanism | ||||||||||||
| ການປົກຄອງ | ລະບອບຣາຊາທິປະໄຕ | ||||||||||||
| ຈັກກະພັດ ຫຼື ກະສັດ | |||||||||||||
• 204–137 BC | Zhao Tuo | ||||||||||||
• 137–122 BC | Zhao Hu | ||||||||||||
• 122–113 BC | Zhao Yingqi | ||||||||||||
• 113–112 BC | Zhao Xing | ||||||||||||
• 112–111 BC | Zhao Jiande | ||||||||||||
| ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ | |||||||||||||
• 130–111 BC | Lü Jia | ||||||||||||
| ປະຫວັດສາດ | |||||||||||||
• ລາຊະວົງສິນ "ສົງຄາມປາຊີຟິກ" | 218 BC | ||||||||||||
• ການສ້າງຕັ້ງ | 204 BC | ||||||||||||
• ການລະນຶກຄັ້ງທໍາອິດຂອງ ລາຊະວົງຮັ້ນ | 196 BC | ||||||||||||
• Zhao Tuo accession | 183 BC | ||||||||||||
• ການເອົາຊະນະ ອູລາກ | 179 BC | ||||||||||||
• ເຄື່ອງບູຊາຄັ້ງທີສອງຕໍ່ລາຊະວົງ Han | 179 BC | ||||||||||||
| 111 BC | |||||||||||||
| ປະຊາກອນ | |||||||||||||
• 111 BC | 1,302,805 | ||||||||||||
| ສະກຸນເງິນ | Ban Liang | ||||||||||||
| |||||||||||||
| ປັດຈຸບັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງ | ຈີນ ຫວຽດນາມ | ||||||||||||
ໜານເຢ້ ແລະຜູ້ປົກຄອງຂອງຕົນມີຄວາມສຳພັນທີ່ເປັນສັດຕູກັນກັບ ລາຊະວົງຮັ້ນ, ເຊິ່ງໄດ້ອ້າງເຖິງ ໜານເຢ້ ເປັນ ລັດວິສາຫະກິດ ໃນຂະນະທີ່ປະຕິບັດຢູ່ນັ້ນແມ່ນລັດປົກຄອງຕົນເອງ. ບາງເທື່ອຜູ້ປົກຄອງ ໜານເຢ້ ໄດ້ໃຫ້ການເຄົາລົບນັບຖືສັນຍະລັກຕໍ່ລາຊະວົງ Han ແຕ່ເອີ້ນຕົນເອງວ່າເປັນຈັກກະພັດ. ໃນ 113 BC, ຜູ້ນໍາສະບັບທີສີ່ Zhao Xing ໄດ້ຊອກຫາທີ່ຈະ ໜານເຢ້ ລວມຢ່າງເປັນທາງການເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງອານາຈັກ Han. ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ Lu Jia ໄດ້ຄັດຄ້ານຢ່າງຮຸນແຮງແລະຕໍ່ມາໄດ້ຂ້າ Zhao Xing, ການຕິດຕັ້ງອ້າຍ Zhao Jiande ເທິງບັນລັງແລະບັງຄັບໃຫ້ປະເຊີນຫນ້າກັບລາຊະວົງ Han. ປີຕໍ່ມາ, ເຈົ້າຈັກກະພັດອູແຫ່ງຮ້ານ ໄດ້ສົ່ງກຳລັງທະຫານ 100,000 ຄົນໄປ ສູ້ຮົບກັບເມືອງນານເຢ້ . ໃນທ້າຍປີ, ກອງທັບໄດ້ທໍາລາຍ ໜານເຢ້ ແລະສ້າງຕັ້ງ ການປົກຄອງ Han. ລັດລາຊະວົງໄດ້ແກ່ຍາວເຖິງ 93 ປີ ແລະ ມີກະສັດ 5 ລຸ້ນ.
ການມີຢູ່ຂອງ ໜານເຢ້ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ພາກພື້ນ Lingnan ເພື່ອຫຼີກເວັ້ນການຄວາມວຸ່ນວາຍແລະຄວາມລໍາບາກໂດຍອ້ອມຂ້າງການພັງທະລາຍຂອງລາຊະວົງ Qin ປະສົບການໂດຍພາກເຫນືອ, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນພາກພື້ນ Han ຈີນ . ອານາຈັກດັ່ງກ່າວໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໂດຍຜູ້ນໍາທີ່ມີຕົ້ນກໍາເນີດມາຈາກ ເຂດທົ່ງພຽງພາກກາງ ຂອງຈີນແລະເປັນຂອງຊາວຈີນຮັນທັງໝົດ. [3] ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບຜິດຊອບໃນການນຳເອົາເຕັກນິກຫັດຖະກຳແລະເຄື່ອງຈັກແບບຈີນມາໃຫ້ຊາວພາກໃຕ້, ພ້ອມທັງມີຄວາມຮູ້ດ້ານພາສາແລະ ລະບົບການຂຽນ ຂອງຈີນ . ເຈົ້າໜ້າທີ່ເມືອງນານເຢ້ໄດ້ຊຸກຍູ້ນະໂຍບາຍ "ເຮັດໃຫ້ກົມກຽວກັນແລະເຕົ້າໂຮມຊົນເຜົ່າ ຢ້າວຮ້ອຍຄົນ" (ພາສາຈີນ: 和集百越), ແລະໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ຊົນເຜົ່າຮັນອົບພະຍົບຈາກເຂດ ແມ່ນ້ຳເຫຼືອງ ໄປພາກໃຕ້. ຜູ້ປົກຄອງ ໜານເຢ້ ບໍ່ໄດ້ຕໍ່ຕ້ານການເຊື່ອມໂຍງຂອງວັດທະນະທຳ Yue ແລະ Han.
ຢູ່ຫວຽດນາມ, ເຈົ້າຄອງນະຄອນໜານເຢ້ໄດ້ຖືກເອີ້ນວ່າລາ ຊະວົງໄຕ. ຊື່ “ຫວຽດ” (ຫວຽດ) ແມ່ນມາຈາກ ນາມຫວຽດ, ພາສາຫວຽດອອກສຽງຂອງ ໜານເຢ້.[7] ໃນປະຫວັດສາດພື້ນເມືອງຂອງຫວຽດນາມ, ວຽກງານສຳຄັນຄື ບັນດາເຜົ່າ Đại Việt sử ký ຖືວ່າ ນານເຢືອງແມ່ນລັດທີ່ຖືກຕ້ອງຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ແມ່ນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງປະຫວັດສາດຢ່າງເປັນທາງການ. ແນວໃດກໍດີ, ແຕ່ສະຕະວັດທີ 18, ທັດສະນະວ່າ ໜານເຢ້ ບໍ່ແມ່ນລັດຫວຽດນາມທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ ແລະ Zhao Tuo ແມ່ນຜູ້ຮຸກຮານຂອງຕ່າງປະເທດໄດ້ຮັບການດຶງດູດ. ພາຍຫຼັງ ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2, ສິ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ກາຍເປັນທັດສະນະຫຼັກແຫຼ່ງຂອງບັນດານັກປະຫວັດສາດຫວຽດນາມ ຢູ່ ຫວຽດນາມ ເໜືອ ແລະ ພາຍຫຼັງຫວຽດນາມ ໄດ້ເຕົ້າໂຮມກັນຄືນໃໝ່, ມັນໄດ້ກາຍມາເປັນລັດແຫ່ງລັດແບບດັ້ງເດີມທີ່ ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ປົກຄອງປະເທດ. ໜານເຢ້ ໄດ້ ຖືກລົບອອກຈາກປະຫວັດສາດຂອງຊາດ ໃນຂະນະທີ່ Zhao Tuo ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນເປັນຜູ້ຮຸກຮານຕ່າງປະເທດ.[8]
ອ້າງອີງ
ດັດແກ້- ↑ "Site of Southern Yue State".
{{cite web}}:|archive-url=requires|archive-date=(help);|archive-url=requires|url=(help); Missing or empty|url=(help) - ↑ "https://books.google.com/books?id=jFpdDwAAQBAJ&q=zhao+tuo+chinese&pg=PA27". Money, Markets, and Trade in Early Southeast Asia: The Development of Indigenous Monetary Systems to AD 1400.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ 3.0 3.1 "https://books.google.com/books?id=GBvRs-za0CIC&q=zhao+tuo+chinese&pg=PA107". East Asia: A New History.
{{cite book}}: External link in|chapter=<ref>tag; name "Chinese2" defined multiple times with different content - ↑ 4.0 4.1 4.2 "https://books.google.com/books?id=eXMQAQAAIAAJ&q=南越國+广东+广西+越南". 廣州簡史.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ 5.0 5.1 5.2 "https://books.google.com/books?id=wEp88tShO6sC&q=南越國+广东+广西+海南+香港+澳门". 南越国史迹研讨会论文选集.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ "https://books.google.com/books?id=NDvuDQAAQBAJ&q=%E5%8D%97%E8%B6%8A%E5%9C%8B+%E7%A6%8F%E5%BB%BA%E5%8D%97%E9%83%A8&pg=PA57". 中国的本体、现象、分裂、外延、外扩、回想、前瞻、整合.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ "https://archive.org/details/vietnamglobalstu00wood". Vietnam: a global studies handbook.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ "https://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC&pg=PA932". [Keat Gin Ooi Southeast Asia: A Historical Encyclopedia].
{{cite book}}: Check|url=value (help); External link in|chapter=