ຈັກກະວັດໂລມັນອັນສັກສິດ

ຈັກກະວັດໂລມັນອັນສັກສິດ (ລາແຕັງ: Sacrum Imperium Romanum, ເຢຍລະມັນ: Heiliges Römisches Reich) ແມ່ນມະຫາອຳນາດໃນອະດີດ ແມ່ນຈັກກະວັດຊຶ່ງປະກອບດ້ວຍດິນແດນຫຼາຍເຊື້ອຊາດໃນເອີຣົບກາງ ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນສະໄໝກາງຕອນຕົ້ນແລະລົ່ມສະຫຼາຍໃນປີ ຄ.ສ. 1806 ໂດຍລາຊະອານາຈັກເຢຍລະມັນແມ່ນແຄວ້ນໃຫຍ່ສຸດໃນບັນດາ 962 ແຄວ້ນໃນຈັກກະວັດ ລອງລົງມາຄືລາຊະອານາຈັກໂບຮີເມຍ ລາຊະອານາຈັກບູຣ໌ກອນ ລາຊະອານາຈັກອີຕາລີ

ຈັກກະວັດໂລມັນອັນສັກສິດ Sacrum Imperium Romanum (ລາແຕັງ) Heiliges Römisches Reich (ເຢຍລະມັນ)
ຄ.ສ. 800–1806
ທຸງຊາດ (ຄ.ສ. 1430–1806) ເຄື່ອງໝາຍຊາດ (ຄ.ສ. 1790–1806)
ເພງຊາດ: (ຄ.ສ. 1797–1806) ກອດເອໄຮລ໌ທີຟານຊ໌ດິນໄກແຊຣ໌ ("ພະເຈົ້າຊົງປົກປ້ອງຈັກກະພັດຟຣັນຊ໌")
ຈັກກະວັກໃນຊ່ວງຮຸ່ງເຮືອງສຸດ (ຄ.ສ. 1181)
ພັດທະນາການດິນແດນຂອງຈັກກະວັດ
ເມືອງຫຼວງ	ບໍ່ມີຢ່າງທາງການ; ນະຄອນຫຼວງມີຫຼາກຫຼາຍແຫ່ງຕະຫຼອດປະຫວັດສາດ
ພາສາທົ່ວໄປ	ລາແຕັງ ເຢຍລະມັນ ອີຕາລີ ເຊັກ ດັດຊ໌ ຝຣັ່ວ ສະໂລເວນີ ແລະອື່ນ ໆ
ສາສະໜາ	ໂລມັງກາໂຕລິກ
ການປົກຄອງ	ສະມາພັນທະລັດແບບລາຊາທິປະໄຕໂດຍເລືອກຕັ້ງ
ຈັກກະພັດ
• ค.ศ. 800-814	ຊາຣ໌ເລີມານ
• ค.ศ. 962-967	ອອດໂທທີ 1
• ค.ศ. 1027-1039	ຄອນຣາດທີ 2
• ค.ศ. 1530-1556	ຄາຣ໌ລທີ 5
• ค.ศ. 1637-1657	ແຟຣ໌ດີນັນດ໌ທີ 3
• ค.ศ. 1792-1806	ຟຣັນຊ໌ທີ 2
ຍຸກປະຫວັດສາດ	ສະໄໝກາງ-ສະໄໝໃໝ່ຕອນຕົ້ນ
• ຈັກກະພັດອອດໂທທີ 1 ຂຶ້ນເປັນກະສັດອີຕາລີ	2 ກຸມພາ ຄ.ສ. 800
• ຈັກກະພັດຄອນຣາດທີ 2 ຄອງແຄວ້ນບູຣ໌ກອນ	ຄ.ສ. 1034
• ສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບເອົາກ໌ສະບູຣ໌ກ	25 ກັນຍາ ຄ.ສ. 1555
• ສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບເວດຕ໌ຟາເລຍ	24 ຕຸລາ ຄ.ສ. 1648
• ຈັກກະພັດຟຣັນຊ໌ທີ 2 ຍຸບຈັກກະວັດ	6 ສິງຫາ 1806
ກ່ອນໜ້າ ຖັດໄປ ອານາຈັກແຟງກ໌ຕາເວັນອອກ ສະວິດເຊີແລນດ໌ ສາທາລະນະລັດດັດຊ໌ ສະມາພັນທະລັດແຫ່ງແມ່ນ້ຳໄຣນ໌ ຈັກກະວັດໂອະລີດ ຈັກກະວັດຝຣັ່ງທີໜຶ່ງ ລາຊະອານາຈັກປຣັສເຊຍ

ໃນວັນທີ 25 ທັນວາ ຄ.ສ. 800 ສົມເດັດພະສັນຕະປາປາລີໂອທີ 3 ທຳພິທີລາຊາພິເສກໃຫ້ກະສັດຊາຣ໌ເລີມານແຫ່ງແຟງກ໌ແມ່ນຈັກກະພັດແຫ່ງຊາວໂລມັນແລະເອີຣົບຕາເວັນຕົກ ລູກຫຼານຂອງຊາຣ໌ເລີມານກໍ່ໄດ້ສືບທອດບັນລັງໄປຈົນເຖິງປີ ຄ.ສ. 899 ຫຼັງຈາກນັ້ນບັນລັງແຫ່ງແຟງກ໌ກໍ່ຕົກໄປແມ່ນຂອງຜູ້ປົກຄອງຊາວອີຕາລີຈົນເຖິງ ຄ.ສ. 924 ບັນລັງວ່າງລົງນານກວ່າ 38 ປີ ຈົນເມື່ອພະເຈົ້າອອດໂທແຫ່ງເຢຍລະມັນສາມາດພິຊິດອີຕາລີໄດ້ ພະອົງກໍ່ເດີນຮອຍຕາມຊາຣ໌ເລີມານ ໂດຍໃຫ້ພະສັນຕະປາປາທຳພິທີລາຊາພິເສກແມ່ນຈັກກະພັດແຫ່ງຊາວໂລມັນເມື່ອວັນທີ່ 2 ກຸມພາ ຄ.ສ. 962 ນັບແມ່ນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງຈັກກະວັດແປດສັດຕະວັດນີ້

ເນື່ອງຈາກຈັກກະວັດຢູ່ແມ່ນໄລຍະເວລາແປດຮ້ອຍປີ ດິນແດນຂອງຈັກກະວັດຈຶ່ງປ່ຽນໄປຕາມໄລຍະເວລາໃນປະຫວັດສາດ ດິນແດນໃນຈັກກະວັດມີຫຼາຍຖານະ ຕັ້ງແຕ່ລາຊະອານາຈັກ ລາຊະລັດ ດັດຊີ ເຄົານ໌ຕີ ເສລີນະຄອນ ແລະອື່ນ ໆ ຊຶ່ງປັດຈຸບັນແມ່ນພື້ນທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດເຢຍລະມັນ ໂອຕະລີດ ລິດເຕນສະຕາຍ ສະວິດເຊີແລນດ໌ ເບລຢຽມ ເນເທີແລນດ໌ ລັກເຊມເບິຣ໌ກ ສາທາລະນະລັດເຊັກ ສະໂລເວນີ ບາງສ່ວນໃນອີຕາລີ ຝຣັ່ງ ແລະໂປແລນດ໌

ເມື່ອເຂົ້າສູ່ສະໄໝໃໝ່ ຈັກກະວັດກໍ່ບໍ່ສາມາດທຳສົງຄາມຂະຫຍາຍດິນແດນໄດ້ອີກຕໍ່ໄປ ທຳໃຫ້ໃນຊ່ວງນີ້ຈັກກະວັດຈຶ່ງຮັກສາສັນຕິພາບແລະຄວາມມັ່ນຄົງພາຍໃນແທນ ໂດຍຕົວຈັກກະວັດເຮັດໜ້າທີ່ແກ້ໄຂປົມຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງລັດໃຕ້ປົກຄອງຢ່າງສັນຕິ ໂດຍສະເພາະລັດນ້ອຍ ໆ ທີ່ຢາກຍິ່ງໃຫຍ່ແບບຈັກກະວັດນິຍົມ ບົດບາດໃນການຮັກສາສັນຕິຂອງຈັກກະວັດໂລມັນອັນສັກສິດຈຶ່ງມີສ່ວນສຳຄັນໃນການຊ່ວຍໃຫ້ສັນຕິພາບເວດຕ໌ຟາເລຍປີ ຄ.ສ. 1648 ດຳເນີນໄປຢ່າງຮາບຮື່ນ

ຫຼັງພ່າຍແພ້ຕໍ່ຈັກກະວັດຝຣັ່ງໃນຍຸດທະການທີເອົາສະເທີລິດຂ໌ໃນປີ ຄ.ສ. 1805 ຈັກກະວັດສູນເສຍລັດຕ່າງ ໆ ຈຳນວນຫຼາຍແກ່ປະເທດຝຣັ່ງ ຈັກກະພັດນາໂປເລອົງທີ 1ຈຶ່ງເອົາລັດທີ່ຍຶດມາສ້າງຕັ້ງເປັນສະມາພັນທະລັດແຫ່ງແມ່ນ້ຳໄຣນ໌ ທຳໃຫ້ຈັກກະພັດຟຣັນຊ໌ທີ 2 ແຫ່ງໂລມັນຕັດສິນໃຈຍຸບຈັກກະວັດໃນວັນທີ 6 ສິງຫາ ຄ.ສ. 1806 ແລະແທນທີ່ໂດຍຈັກກະວັດໂອຕະລີດ