ໂກຣແອນລັງ
ໂກຣແອນລັງ ຫຼື ກຣີນແລນ (ອັງກິດ: Greenland) ຫຼື ກະລາລິດ ນູນາດ[6] (ໂກຣແອນລັງ: Kalaallit Nunaat; ດານມາກ: Grønland, ອອກສຽງ: [ˈkʁɶnˌlænˀ]) ເປັນດິນແດນທາງພາກເໜືອສຸດຂອງໂລກ ຕັ້ງຢູ່ໃນມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ ແລະ ເປັນເກາະທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ ມີພື້ນທີ່ປະມານ 2,175,900 ຕາລາງກິໂລແມັດ ມີຖານະເປັນດິນແດນປົກຄອງຕົນເອງຂອງປະເທດດານມາກ ຕັ້ງແຕ່ປີ ຄ.ສ 1956
ໂກຣແອນລັງ Kalaallit Nunaat (ໂກຣແອນລັງ) Grønland (ດານມາກ) | |
|---|---|
 ທຸງຊາດ
 ກາແຜ່ນດິນ
| |
ເພງຊາດ: "ນູນາປຸດ ອູຕັອກກາຊູວັບງໍຣາວິດ" "Nunarput, utoqqarsuanngoravit" (Greenlandic) "ທ່ານແມ່ນຜືນດິນເກົ່າແກ່ຂອງພວກເຮົາ" ເພງຊາວກະລາລິດ: "ນູນາ ອາຊິລາຊຸກ" "Nuna asiilasooq" (Greenlandic) "ດິນແດນແຫ່ງຄວາມຍິ່ງໃຫຍ່" [lower-alpha 1] | |
.svg) ທີ່ຕັ້ງຂອງໂກຣແອນລັງ | |
| ເມືອງຫຼວງ ແລະ ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ | ນູກ |
| ພາສາລັດຖະການ | ພາສາໂກຣແອນລັງ[lower-alpha 2] |
| ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ (2020[5]) | ສະຖານະຊົນເຜົ່າ:[4]
ບໍ່ແມ່ນຊົນພື້ນເມືອງ: |
| ສາສະໜາ | ຄຣິດ (ຄຣິດຕະຈັກແຫ່ງໂກຣແອນລັງ) |
| ການປົກຄອງ | ລັດຖະບານພາຍໃຕ້ລາຊາທິປະໄຕພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນ ແລະ ລະບົບລັດຖະສະພາຕາມຫຼັກການກະຈາຍອຳນາດ |
| ສົມເດັດ ພະລາຊາທິບໍດີ ເຟຣເດີຣິກທີ 10 | |
| Múte Bourup Egede | |
| ສະພານິຕິບັນຍັດ | ລັດຖະສະພາໂກຣແອນລັງ |
| ເອກະລາດປົກຄອງຕົນເອງຈາກດານມາກ | |
• ຈາກດານມາກ | 25 ພຶດສະພາ ຄ.ສ 2009 |
| ພື້ນທີ່ | |
• ລວມ | 2,166,086 ຕາລາງກິໂລແມັດ (836,330 ຕາລາງໄມລ໌) |
| 83.1 † | |
| ປະຊາກອນ | |
• 1 ມັງກອນ 2019 ປະມານ | 55,992 (207) |
| 0.025 ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ (0.1 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌) (230) | |
| GDP (ອຳນາດຊື້) | 2544 (ປະມານ) |
• ລວມ | 1.1 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ (192) |
• ຕໍ່ຫົວ | 20,000 ໂດລາສະຫະລັດ (52) |
| HDI (2013) | 0.803 ສູງຫຼາຍ |
| ສະກຸນເງິນ | ໂຄຣນ ດານມາກ (DKK) |
| ເຂດເວລາ | UTC0 to -4 |
| ລະຫັດໂທລະສັບ | 299 |
| ລະຫັດອິນເຕີເນັດ | .gl |
†ປີ ຄ.ສ 2000: ເນື້ອທີ່ 410,449 ຕາລາງກິໂລແມັດ (158,433 ຕາລາງໄມລ໌) ບໍ່ມີນ້ຳກ້ອນປົກຄຸມ ສ່ວນເນື້ອທີ່ 1,755,637 ຕາລາງກິໂລແມັດ (677,676 ຕາລາງໄມລ໌) ຖືກປົກຄຸມດ້ວຍນ້ຳກ້ອນ | |
ປະຫວັດສາດ ດັດແກ້
ໃນສະໄໝສະຕະວັດທີ 10-11 ໄດ້ມີພວກໄວກິງຈາກສະກັງດິນາວີອົບພະຍົບຖິ່ນອາໄສ ຈົນກາຍເປັນເມືອງຂຶ້ນຂອງດານມາກ ຕໍ່ມາໂກຣແອນລັງໄດ້ຮັບສິດທິປົກຄອງຕົນເອງຈາກດານມາກເມື່ອປີ 1979 ໂດຍມີອຳນາດປົກຄອງຕົນເອງໃນທຸກໆດ້ານຍົກເວັ້ນດ້ານການຕ່າງປະເທດ ແລະ ການທະຫານເຊັ່ນດຽວກັບໝູ່ເກາະຟາໂຣ.
ການເມືອງ ດັດແກ້
ປັດຈຸບັນໂກຣແອນລັງມີລັດຖະບານປົກຄອງຕົນເອງ ໂດຍມີນາຍົກລັດຖະມົນຕີເປັນຫົວໜ້າລັດຖະບານມາຕັ້ງແຕ່ປີ 1979 ໂດຍໄດ້ຮັບຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຈາກລັດຖະບານດານມາກ ໂດຍມີພະມະຫາກະສັດແມ່ນ ສົມເດັດ ພະລາຊາທິບໍດີ ເຟຣເດີຣິກທີ 10 ແຫ່ງດານມາກ.
ພູມສາດ ດັດແກ້
ໂກຣແອນລັງ ເປັນເກາະທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ ແລະ ຕັ້ງຢູ່ທາງທິດພາກເໜືອບໍລິເວນທີ່ອັດລັງຕິກພົບກັບມະຫາສະໝຸດອາກຕິກ ເຊິ່ງໃນປັດຈຸບັນກາຍເປັນນ້ຳກ້ອນໄປໝົດແລ້ວ ແລະ ທະເລອ້ອມຮອບເກາະຢູ່. ດັ່ງນັ້ນຊາຍຝັ່ງຈະມີອຸນຫະພູມຕ່ຳຢູ່ຕະຫຼອດເວລາ ແລະ ສະພາບທີ່ຕັ້ງຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ພູມອາກາດຂອງໂກຣແອນລັງເປັນພູມອາກາດໜາວແບບອາກຕິກ.
ແຜ່ນນ້ຳກ້ອນມີອານາເຂດກວ້າງປົກຄຸມເຖິງ 1,833,900 ຕາລາງກິໂລແມັດເທົ່າກັບພື້ນທີ່ທັງໝົດ 85% ຂອງພື້ນທີ່ທັງໝົດຂອງໂກຣແອນລັງ ແລະ ຂະຫຍາຍໄປ 2,500 ກິໂລແມັດ ຈາກພາກເໜືອໄປຫາພາກໃຕ້ ແລະ ກວ້າງກວ່າ 1,000 ກິໂລແມັດຈາກທາງຕາເວັນອອກໄປທາງຕາເວັນອອກທາງພາກກາງຂອງເກາະ ມີແຜ່ນນ້ຳກ້ອນທີ່ມີຄວາມໜາຫຼາຍກວ່າ 3 ກິໂລແມັດ ຖືໄດ້ວ່າເປັນ 10% ຂອງພື້ນທີ່ທັງໝົດ.
ການຂົນສົ່ງ ດັດແກ້
ມີສະໜາມບິນຫຼັກສອງແຫ່ງ ແມ່ນ ນາຊາຊວກ (Mittarfik Narsarsuaq) ເຊິ່ງຕັ້ງຢູ່ທາງພາກໃຕ້ຂອງປະເທດ ແລະ ຄາງເກີລຸສຊວກ (Mittarfik Kangerlussuaq) ເຊິ່ງຢູ່ທາງທິດຕາເວັນອອກກາງຂອງປະເທດ.
ປະຊາກອນ ດັດແກ້
ໂກຣແອນລັງມີປະຊາກອນປະມານ 56,370 ຄົນ (ປີ 2013)[7] ປະກອບດ້ວຍຊາວອີນູອິດ 88% (ລວມທັງຜູ້ເປັນລູກປະສົມ) ແລະ ຊາວເອີຣົບ 12% ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍເປັນຊາວດານມາກ. ພາສາຫຼັກແມ່ນ ໂກຣແອນລັງ (kalaallisut ຫຼື grønlandsk) ແລະ ດານມາກ (dansk) ປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ເວົ້າໄດ້ທັງສອງພາສາ ສາສະໜາທີ່ປະຊາກອນນັບຖື ສາສະໜາຄຣິດ, ນິກາຍລູເທີແຣນ ເຖິງວ່າເກາະໂກຣແອນລັງຈະເປັນເກາະໃຫຍ່ ແຕ່ປະຊາກອນກໍອາໄສໄດ້ສະເພາະບາງພື້ນທີ່ເທົ່ານັ້ນ ເນື່ອງຈາກວ່າເກາະມີນ້ຳກ້ອນປົກຄຸມຢູ່ຫຼາຍ.
ເບິ່ງຕື່ມ ດັດແກ້
ໝາຍເຫດ ດັດແກ້
ອ້າງອີງ ດັດແກ້
- ↑ "03EM/01.25.01-50 Spørgsmål til Landsstyret: Hvornår fremsætter Landsstyret beslutning om Grønlands" [03EM/01.25.01-50 Questions to the Home Rule Government: When does the Home Rule Government make a decision on Greenland]. Government of Greenland. 7 October 2003. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 13 December 2014.
- ↑ (ໃນພາສາDanish) TV 2 Nyhederne – "Grønland går over til selvstyre" Archived 2023-08-09 at the Wayback Machine TV 2 Nyhederne (TV 2 News) – Ved overgangen til selvstyre, er grønlandsk nu det officielle sprog. Retrieved 22 January 2012.
- ↑ (ໃນພາສາDanish) Law of Greenlandic Selfrule Archived 8 ກຸມພາ 2012 at the Wayback Machine (see chapter 7)
- ↑ "Bekendtgørelse af ILO-konvention nr. 169 af 28. juni 1989 vedrørende oprindelige folk og stammefolk i selvstændige stater". Retsinformation.dk (in ແດນິຊ). 9 October 1997.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedcia.gov - ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedroyin - ↑ Greenland in Figures 2013 (PDF). Statistics Greenland. ISBN 978-87-986787-7-9. ISSN 1602-5709. Retrieved 2 September 2013.