ສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດ

ສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດ (ອັງກິດ:Abrolute Monarchy) ແມ່ນລະບອບການທີ່ມີກະສັດເປັນຜູ້ປົກຄອງທີ່ມີກະສັດເປັນຜູ້ປົກຄອງແລະມີສິດຂາດໃນການບໍລິຫານປະເທດ ໃນລະບອບການປົກຄອງນີ້ ກະສັດກໍຄືກົດໝາຍ ກ່າວຄື ທີ່ມາຂອງກົດໝາຍທັງປວງຢູ່ທີ່ກະສັດ ຄຳສັ່ງ ຄວາມຕ້ອງການຕ່າງໆ ລ້ວນມີຜົນເປັນກົດໝາຍກະສັດມີອຳນາດໃນການປົກຄອງແຜ່ນດິນແລະພົນລະເມືອງໂດຍອິສະລະ ໂດຍບໍ່ມີກົດໝາຍຫຼືອົງກອນຕາມກົດໝາຍໃດໆ ຈະຫ້າມປາມໄດ້ ແມ້ນອົງກອນທາງສາສະໜາອາດທັດທານກະສັດຈາກການເຮັດບາງຢ່າງອົງລັດຖາທິປັດ (ກະສັດ) ນັ້ນຈະຄາດຫວັງວ່າຈະປະຕິບັດຕາມທຳນຽມ ແຕ່ໃນລະບອບສົມບູລະນາຍາສີດທິລາດນັ້ນ ບໍ່ມີລັດຖະທຳມະນູນຫຼືກົດໝາຍໃດໆ ທີ່ຈະຢູ່ເໜືອກວ່າຄຳຊີ້ຂາດຂອງລັດຖາທິປັດ ຕາມທິດສະດີພົນລະເມືອງນັ້ນ ລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດມອບໄວ້ວາງໃຈທັງໝົດໃຫ້ກັບພະເຈົ້າແຜ່ນດິນທີ່ດີພ້ອມທາງສາຍເລືອດແລະໄດ້ຮັບການລ້ຽງດູຝຶກຝົນມາຢ່າງດີຕັ້ງແຕ່ເກີດ

ໃນທາງທິດສະດີ ກະສັດໃນລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດຈະມີອຳນາດທັງໝົດເໜືອປະຊາຊົນແລະແຜ່ນດິນ ຮວມທັງເໜືອອະພິຊົນແລະບາງຄັ້ງກໍເໜືອຄະນະສົງດ້ວຍ ສ່ວນໃນທາງປະຕິບັດກະສັດໃນລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດມັກຈະຖືກຈຳກັດອຳນາດ ໂດຍທົ່ວໄປກຸ່ມທີ່ກ່າວມາຫຼືກຸ່ມອື່ນ

ກະສັດບາງພະອົງ (ເຊັ່ນຈັກກະວັດເຢຍລະມັນ ຄ.ສ. 1871-1918) ມີລັດຖະສະພາທີ່ບໍ່ມີອຳນາດຫຼືເປັນພຽງສັນຍາລັກແລະອົງກອນບໍລິຫານອື່ນໆ ທີ່ກະສັດສາມາດປ່ຽນແປງຫຼືຍຸບເລີກໄດ້ຕາມຕ້ອງການ ແມ້ນຈະມີຜົນເທົ່າກັບລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດແຕ່ໂດຍທາງເທັກນິກທີ່ເປັນໄປໄດ້ແລ້ວ ນີ້ຄືລາຊາທິປະໄຕພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນ (contitutional monarchy) ເນື່ອງຈາກການມີຢູ່ຂອງລັດຖະທຳມະນູນແລະກົດໝາຍພື້ນຖານຂອງປະເທດ

ປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດໃນປັດຈຸບັນຄື ຊາອຸດີອາລະເບຍ ບູໄນ ໂອມານ ສະວາຊິແລນ ກາຕາ ຮວມທັງນະຄອນລັດວາຕິກັນ ນຳ

ລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດໃນປະເທດໄທ

ປະເທດໄທເຄີຍປົກຄອງດ້ວຍລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດ ພະມະຫາກະສັດມີອຳນາດສິດຂາດໃນການປົກຄອງແຜ່ນດິນດັງຄຳກ່າວທີ່ວ່າ "ພະບໍລົມລາຊານຸພາບຂອງພະເຈົ້າແຜ່ນດິນກຸງສະຫຍາມນີ້ບໍ່ໄດ້ປາກົດໃນກົດໝາຍອັນນຶ່ງອັນໃດ ດ້ວຍເຫດທີ່ຖືວ່າເປັນທີ່ລົ້ນພົ້ນ ບໍ່ມີຂໍ້ສັ່ງອັນໃດຈະເປັນຜູ້ບັງຄັບຂັດຂວາງໄດ້"

ໃນທັດສະນະຂອງ ນະຄະລິນ ເມກໄຕລັດ ອະດີດຄະນະບະດີຄະນະລັດຖະສາດ ມະຫາວິທະຍາໄລທຳມະສາດ ເຫັນວ່າລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດຂອງໄທນັ້ນ ບໍ່ໄດ້ເປັນລະບອບທີ່ມີຕັ້ງແຕ່ສະໄໝບູຮານ ແຕ່ເພິ່ງມີມາໃນສະໄໝລາຊະການທີ່ 5 ເນື່ອງຈາກໃນລາຊະການນີ້ ພະອົງຊົງຮວບຮວມອຳນາດຈາກເຫຼົ່າຂຸນນາງ ຂ້າລາຊະການ ທີ່ເຄີຍມີອຳນາດແລະບົດບາດມາກ່ອນໜ້ານັ້ນ ມາໄວ້ທີ່ສູນກາງການປົກຄອງ ຄື ຕົວພະອົງແລະພະປະຍູນລະຢາດ ເຮັດໃຫ້ພະມະຫາກະສັດຊົງດຳລົງສະຖານະເປັນທັງປະມຸກຂອງລັດແລະປະມຸກຂອງຝ່າຍບໍລິຫານຢ່າງແທ້ຈິງ ເທົ່າກັບວ່າລະບອບສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດຂອງໄທມີພຽງ 3 ລາຊະການເທົ່ານັ້ນ ຄື ລາຊະການທີ່ 5,ລາຊະການທີ່ 6ແລະລາຊະການທີ່ 7

ການສິ້ນສຸດລະບອບ

ເມື່ອມີການປະຕິວັດຍຶດອຳນາດຈາກລັດຊະການທີ່ 7 ແລະປ່ຽນແປງການຄອງຈາກສົມບູລະຍາສິດທິລາດມາເປັນລະບອບປະຊາທິປະໄຕໃນວັນທີ 10 ທັນວາ ຄ.ສ.1932 ແລ້ວ ໃນທາງນິຕິໄນ ພະລາຊະອຳນາດທີເຄີຍມີມາຢ່າງລົ້ນພົ້ນບໍ່ໄດ້ຖືກຈຳກັດຢູ່ໃນກອບຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ຮຽກຂານກັນຕໍ່ມາວ່າ "ລາຊາທິປະໄຕ" ຜູ້ໃຫ້ຈຳກັດຄວາມໂດຍ ພົນຕຳລວດເອກ ວິສິດ ເດດກຸນຊອນ

ຄຳສັບ

"ສົມບູລະນາຍາສິດທິລາດ" ບັນຍັດມາຈາກພາສາອັງກິດວ່າ "Absolute Monarchy" ມີຄວາມໝາຍຕົງໂຕວ່າ ຄວາມເປັນກະສັດເຊິ່ງມີອາຍາສິດ (ອຳນາດເດັດຂາດ) ໂດຍສົມບູນ

ເບິ່ງຕື່ມ

• ລາຊາທິປະໄຕ
• ເທວະສິດຂອງພະມະກະສັດ