ສົມເດັດພະເຈົ້າອຸທຸມພອນ

ສົມເດັດພະເຈົ້າອຸທຸມພອນ (ໄທ: สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร) ຫຼື ສົມເດັດພະມະຫາທັມມະຣາຊາທິຣາດທີ່ 3 (ໄທ: สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชที่ 3) (ພະລາຊະພົງສາວະດານພະມ້າຮຽກ ສຸຣະປະທຸມຣາຊາ) ແມ່ນພະມະຫາກະສັດລັດຊະການທີ່ 5 ແຫ່ງລາຊະວົງບ້ານພູຫຼວງ ແລະເປັນພະລາຊະໂອຣົດໃນສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວບໍຣົມໂກດ ແລະມີພະສະມັນຍານາມວ່າ ຂຸນຫຼວງຫາວັດ (ໄທ: ขุนหลวงหาวัด)

ສົມເດັດພະເຈົ້າອຸທຸມພອນ
ພະບໍລົມນາມາພິໄທ	ເຈົ້າຟ້າອຸທຸມພອນ
ພະລາຊະອິສະລິຍະຍົດ	ພະມະຫາກະສັດແຫ່ງອານາຈັກອະຍຸທະຍາ
ລາຊະວົງ	ບ້ານພູຫຼວງ
ຄອງລາດ	ຄ.ສ.1758
ໄລຍະຄອງລາດ	2 ເດືອນ
ລາຊະການກ່ອນໜ້າ	ສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວບໍຣົມໂກດ
ລາຊະການຕໍ່ໄປ	ສົມເດັດພະທີ່ນັ່ງສຸຣິຍາດອັມມະຣິນ
ຂໍ້ມູນສ່ວນພະອົງ
ພະລາຊະສົມພົບ	ຄ.ສ. 1733 ອານາຈັກອະຍຸດທະຍາ
ສະຫວັນຄົດ	ຄ.ສ.1796 ມັນດະເລ ປະເທດມຽນມາ
ພະລາດຊະບິດາ	ສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວບໍຣົມໂກດ
ພະລາດຊະມານດາ	ກົມຫຼວງພິພິດມົນຕີ​
ພະອັກຄະລະມະເຫສີ	ເຈົ້າຟ້າທ້າວຕ່ອຍ

ສົມເດັດພະເຈົ້າອຸທຸມພອນໄດ້ຊົງດຳລົງພະລາຊະອິສະລິຍະຍົດເປັນກົມພະລາຊະວັງບໍວອນສະຖານມົງຄົນ ໃນປາຍລັດຊະການສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວບໍຣົມໂກດ ພະອົງຊົງເປັນແມ່ກອງໃນການບູລະນະພະມະຫາທາດ ຫຼັງພະລາຊະບິດາສະຫວັນຄົດ ເຈົ້າຟ້າອຸທຸມພອນໄດ້ຄອງລາຊະສົມບັດເປັນລະຍະເວລາອັນສັ້ນ ຊົງສ້າງວັດຂຶ້ນຊື່ວ່າ ວັດອຸທຸມພະຣາຣາມ ຫຼື ວັດເຈົ້າຟ້າດອກເດື່ອ ແລະໂປດໃຫ້ປະຕິສັງຂອນຫຼັງຄາພະມົນດົບພະພຸດທະບາດ ຫຸ້ມທອງສອງຊັ້ນ ຢ່າງໃດກໍດີ ເຈົ້າຟ້າເອກະທັດເຊິ່ງເປັນພະເຊດຖາ (ອ້າຍ) ຊົງປາດຖະໜາລາຊະສົມບັດ ສົມເດັດພະເຈົ້າອຸທຸມພອນຈຶງຊົງສະລະລາຊະສົມບັດແລ້ວສະເດັດອອກຜະໜວດ ຈົນກະທັ່ງເກີດສົງຄາມພະເຈົ້າອະລອງພະຍາຍົກທັບມາຕີກຸງສີອະຍຸທະຢາຈຶງລາພະຜະໜວດມາຊ່ວຍສຶກ ຈາກນັ້ນກັບຊົງພະຜະໜວດອີກຄັ້ງຈົນກຸງສີອະຍຸທະຢາແຕກ ຈຶງຖືກກວາດຕ້ອນໄປຍັງກຸງອັງວະພ້ອມຊະເລຍກຸງສີອະຍຸທະຢາ ເມື່ອຮອດກຸງອັງວະ ຊົງພະຜະໜວດແລະປະທັບຢູ່ທີ່ວັດເຍຕະພັນ ທາງໃຕ້ກຸງອັງວະ ຈົນຍ້າຍນະຄອນຫຼວງໄປຍັງກຸງອະມະຣະປຸຣະ ໃນ ຄ.ສ. 1780 ຈຶງສະເດັດໄປປະທັບທີ່ກຸງອະມະຣະປຸຣະ ຈົນກະທັ່ງສະຫວັນຄົດ ໃນ ຄ.ສ. 1796

ນອກຈາກນັ້ນເຊື່ອວ່າພົບພະບໍຣົມສະຖູບບໍລິເວນສຸສານລ້ານຊ້າງ ຫຼື ລິນຊິນກອງ ອະມະຣະປຸຣະ ເມືອງມັນດະເລ ປະເທດມຽນມາ ຍັງມີພົງສາວະດານຂອງພະມ້າທີ່ຈົດບັນທຶກຈາກປາກຄຳຂອງພະອົງແລະຊະເລຍໄທໃນພະມ້າ ພົບໜັງສືເລົ່ມນີ້ຢູ່ໃນຫໍຫຼວງພະລາຊະວັງມັນດະເລ ມີຊື່ວ່າ "ຄຳໃຫ້ການຂຸນຫຼວງຫາວັດ" ຍັງພົບໝູ່ບ້ານທີ່ຢູ່ຮອບເມືອງມັນດະເລ ໃນປັດຈຸບັນ ມີຊື່ວ່າ "ມິນຕາຊຸ" ແປວ່າ "ຍ່ຽງເຈົ້າຊາຍ"