ຟີເດ ຄາສໂຕຣ
ຟີເດ ຄາສໂຕຣ (ພາສາສະເປນ: Fidel Alejandro Castro Ruz; ວັນທີ 13 ສິງຫາ 1926 – 25 ພະຈິກ 2016) ເປັນນັກປະຕິວັດ ແລະ ນັກການເມືອງ ຄິວບາ ເຊິ່ງເປັນຜູ້ນຳຂອງ ກູບາ ແຕ່ປີ 1959 – 2008, ເປັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຄິວບາ ແຕ່ປີ 1959 – 1976 ແລະ ເປັນປະທານາທິບໍດີ ແຕ່ປີ 1976 – 2008. ອຸດົມຄະຕິ ເປັນ ລັດທິມາກ-ເລນິນ ແລະ ຊາດນິຍົມ ຄິວບາ, ທ່ານຍັງໄດ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນ ເລຂາທິການໃຫຍ່ ພັກກອມມູນິດກູບາ ແຕ່ປີ 1965 ຫາປີ 2011. ພາຍໃຕ້ການຄຸ້ມຄອງຂອງຕົນ, ກູບາໄດ້ກາຍເປັນ ລັດກອມມູນິດ ພັກດຽວ; ອຸດສາຫະກັມ ແລະ ທຸຣະກິດ ຖືກ ຍຶດຖືເປັນຊາດ, ແລະການປະຕິຮູບ ສັງຄົມນິຍົມ ໄດ້ຖືກປະຕິບັດ ໃນທົ່ວສັງຄົມ.
ເກີດຢູ່ Birán, ລູກຊາຍຂອງຊາວກະສິກອນຊາວສະເປນທີ່ຮັ່ງມີ, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ຮັບຮອງເອົາແນວຄວາມຄິດ ຂອງຝ່າຍຊ້າຍ ແລະ ຕ້ານຈັກກະວານ ໃນຂະນະທີ່ສຶກສາກົດຫມາຍຢູ່ ມະຫາວິທະຍາໄລ Havana. ຫຼັງຈາກເຂົ້າຮ່ວມການກະບົດຕໍ່ຕ້ານລັດຖະບານຝ່າຍຂວາໃນ ສາທາລະນະລັດໂດມິນິກັນ ແລະ ໂຄລໍາເບຍ, ລາວໄດ້ວາງແຜນການໂຄ່ນລົ້ມປະທານາທິບໍດີຄິວບາ Fulgencio Batista, ເປີດຕົວ ການໂຈມຕີທີ່ລົ້ມເຫລວໃນ Moncada Barracks ໃນປີ 1953. ຫຼັງຈາກຖືກຈໍາຄຸກເປັນເວລາຫນຶ່ງປີ, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ເດີນທາງໄປເມັກຊິໂກບ່ອນທີ່ທ່ານໄດ້ສ້າງຕັ້ງກຸ່ມປະຕິວັດ, ການເຄື່ອນໄຫວໃນວັນທີ 26 ເດືອນກໍລະກົດ, ກັບອ້າຍ Raúl ຄາສໂຕຣ ແລະ Ernesto "Che" Guevara. ກັບຄືນໄປກູບາ, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ມີບົດບາດສໍາຄັນໃນ ການປະຕິວັດຄິວບາ ໂດຍການນໍາພາການເຄື່ອນໄຫວໃນ ສົງຄາມ guerrilla ຕ້ານກໍາລັງຂອງ Batista ຈາກ Sierra Maestra . ຫຼັງຈາກການໂຄ່ນລົ້ມຂອງທ່ານ Batista ໃນປີ 1959, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ຮັບອຳນາດທາງການທະຫານ ແລະ ເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີຂອງກູບາ. ສະຫະລັດໄດ້ເຂົ້າມາຕໍ່ຕ້ານລັດຖະບານຂອງ ຄາສໂຕຣ ແລະບໍ່ສໍາເລັດຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະ ປົດທ່ານໂດຍການລອບຄ່າ, ການຫ້າມທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ແລະການຕ້ານການປະຕິວັດ, ລວມທັງ ການບຸກໂຈມຕີອ່າວຫມູ ຂອງປີ 1961. ຕ້ານໄພຂົ່ມຂູ່ເຫຼົ່ານີ້, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ສອດຄ່ອງກັບ ສະຫະພາບໂຊວຽດ ແລະອະນຸຍາດໃຫ້ໂຊວຽດວາງອາວຸດນິວເຄຼຍໃນຄິວບາ, ເຊິ່ງກໍ່ໃຫ້ເກີດ ວິກິດການລູກສອນໄຟຂອງຄິວບາ - ເຫດການທີ່ແນ່ນອນຂອງ ສົງຄາມເຢັນ - ໃນປີ 1962.
ຮັບຮອງເອົາຮູບແບບການພັດທະນາຂອງ Marxist-Leninist, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ຫັນປະເທດ Cuba ເປັນພັກດຽວ, ລັດສັງຄົມນິຍົມພາຍໃຕ້ການປົກຄອງຂອງພັກຄອມມິວນິດ, ເປັນຄັ້ງທໍາອິດໃນ ຊີກໂລກຕາເວັນຕົກ . ນະໂຍບາຍແນະນຳ ການວາງແຜນເສດຖະກິດ ສູນກາງ ແລະ ການຂະຫຍາຍ ການຮັກສາສຸຂະພາບ ແລະ ການສຶກສາ ໄດ້ຮັບການສົມທົບກັບການຄວບຄຸມຂ່າວຂອງລັດ ແລະ ສະກັດກັ້ນຄວາມຂັດແຍ່ງກັນພາຍໃນ. ຕ່າງປະເທດ, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ສະຫນັບສະຫນູນກຸ່ມຕໍ່ຕ້ານຈັກກະພັດ, ສະຫນັບສະຫນູນການສ້າງຕັ້ງລັດຖະບານ Marxist ໃນ Chile, Nicaragua, ແລະ Grenada, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບການສົ່ງທະຫານໄປຊ່ວຍເຫຼືອພັນທະມິດໃນ Yom Kippur, Ogaden, ແລະ Angolan ສົງຄາມກາງເມືອງ. ບັນດາການກະທຳດັ່ງກ່າວ, ສົມທົບກັບການນຳພາຂອງ ຄາສໂຕຣ ໃນ ການເຄື່ອນໄຫວບໍ່ຮ່ວມກຸ່ມ ແຕ່ປີ 1979 – 1983 ແລະ ລັດທິສາກົນດ້ານການແພດຂອງກູບາ, ໄດ້ເພີ່ມທະວີບົດບາດຂອງກູບາໃນເວທີໂລກ. ຫຼັງຈາກ ສະຫະພາບໂຊວຽດຖືກຍຸບລົງ ໃນປີ 1991, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ນຳພາກູບາຜ່ານຜ່າການຕົກລົງດ້ານເສດຖະກິດຂອງ “ໄລຍະພິເສດ”, ຖືເອົາແນວຄວາມຄິດດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມແລະ ຕ້ານໂລກກະສິກຳ. ໃນຊຸມປີ 2000, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ສ້າງຕັ້ງພັນທະມິດໃນອາເມລິກາລາຕິນ "ນ້ໍາສີບົວ" - ຄືກັບ Venezuela ຂອງ Hugo Chávez - ແລະສ້າງຕັ້ງ ພັນທະມິດ Bolivarian ສໍາລັບອາເມລິກາ. ໃນປີ 2006, ຄາສໂຕຣ ໄດ້ໂອນໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ໄປໃຫ້ ຮອງປະທານາທິບໍດີ Raúl ຄາສໂຕຣ, ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບເລືອກຕັ້ງໃຫ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງ ປະທານາທິບໍດີ ໃນປີ 2008.