ດາວເຄາະນ້ອຍ
ດາວເຄາະນ້ອຍ (ອັງກິດ: Asteroid ຫຼື ບາງຄັ້ງເອີ້ນວ່າ Minor Planet / Planetoid) ແມ່ນວັດຖຸທາງດາລາສາດທີ່ມີຂະໜາດນ້ອຍກວ່າດາວເຄາະ ແຕ່ໃຫຍ່ກວ່າສະເກັດດາວ (ຊຶ່ງໂດຍປົກກະຕິມັກຈະມີຂະໜາດປະມານ 10 ແມັດ ຫຼື ນ້ອຍກວ່າ) [1] ແລະ ບໍ່ແມ່ນດາວຫາງ. ການແບ່ງແຍກປະເພດເຊັ່ນນີ້ກຳນົດຈາກພາບປະກົດເມື່ອຄົ້ນພົບທຳອິດ, ກ່າວຄື ດາວຫາງຈະຕ້ອງມີສ່ວນຂອງໂຄມາທີ່ສາມາດສັງເກດເຫັນໄດ້ຊັດເຈນ ແລະ ມີລາຍຊື່ຢູ່ໃນບັນຊີລາຍຊື່ຂອງດາວຫາງເອງ. ດາວເຄາະນ້ອຍມີລັກສະນະປະກົດຄ້າຍຄືດວງດາວ (ຄຳວ່າ asteroid ມາຈາກຄຳພາສາເກຣັກວ່າ αστεροειδής ຫຼື asteroeidēs ຊຶ່ງໝາຍເຖິງ "ຄືກັບດວງດາວ", ມາຈາກຄຳພາສາເກຣັກບູຮານວ່າ Aστήρ ຫຼື astēr ຊຶ່ງແປວ່າດວງດາວ) ແລະ ມີການກຳນົດເອີ້ນຊື່ຈາກຊື່ປີທີ່ຄົ້ນພົບ ຈາກນັ້ນຈຶ່ງມີການຕັ້ງຊື່ຕາມລະບົບ (ເປັນໝາຍເລກຮຽງຕາມລຳດັບ) ແລະ ຊື່ ຖ້າມີການພິສູດວ່າເຖິງການມີຢູ່ ແລະ ຮອບການໂຄຈອນຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ. ສຳລັບລັກສະນະທາງກາຍະພາບຂອງດາວເຄາະນ້ອຍນັ້ນ, ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ຍັງບໍ່ຊາບເປັນທີ່ຊັດເຈນ.
_mathilde.jpg)
ດາວເຄາະນ້ອຍດວງທຳອິດທີ່ມີການຕັ້ງຊື່ແມ່ນ ຊີຣີສ (Ceres) ຊຶ່ງຖືກຄົ້ນພົບໃນປີ ຄສ 1801 ໂດຍ ຈູເຊັບເປ ປີອາດຊີ ຊຶ່ງໃນຊ່ວງທຳອິດຄິດວ່າ ໄດ້ຄົ້ນພົບດາວເຄາະດວງໃໝ່ ແລະ ກຳນົດປະເພດໃຫ້ມັນວ່າເປັນດາວເຄາະແຄະ (Dwarf planet). ຊີຣີສນັບວ່າເປັນດາວເຄາະນ້ອຍດວງໃຫຍ່ທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ເຄີຍຮູ້ຈັກກັນໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ຈັດຢູ່ໃນປະເພດດາວເຄາະແຄະ. ສ່ວນດາວເຄາະນ້ອຍດວງອື່ນໆ ຈັດເປັນວັດຖຸໃນລະບົບສຸລິຍະຂະໜາດນ້ອຍ. ເຊີ ວິນລຽມ ເຮີເຊວ (ຄສ 1738 - ຄສ 1822 ຜູ່ຄົ້ນພົບດາວມະລຶດຕະຍູ ເມື່ອ ຄສ 1781) ເປັນຜູ່ປະດິດຄຳສັບ "asteroid" ໃຫ້ກັບວັດຖຸອາວະກາດຊຸດທຳອິດ ທີ່ຄົ້ນພົບໃນສະຕະວັດທີ 19 ເຊິ່ງທັງໝົດມີວົງໂຄຈອນຮອບດວງອາທິດ ຢູ່ລະຫວ່າງວົງໂຄຈອນຂອງດາວອັງຄານກັບດາວພະຫັດ ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ວົງໂຄຈອນມັກບິດບ້ຽວບໍ່ເປັນວົງຮີ. ແຕ່ຫຼັງຈາກນັ້ນ ມີການຄົ້ນພົບດາວເຄາະນ້ອຍຢູ່ລະຫວ່າງວົງໂຄຈອນຂອງດາວເຄາະຕ່າງໆ ນັບຕັ້ງແຕ່ດາວພຸດໄປຈົນເຖິງດາວເກດ ແລະ ອີກຫຼາຍຮ້ອຍດວງຢູ່ພົ້ນຈາກດາວເກດອອກໄປ.
ດາວເຄາະນ້ອຍສ່ວນຫຼາຍພົບຢູ່ໃນແຖບດາວເຄາະນ້ອຍ ເຊິ່ງມີວົງໂຄຈອນເປັນວົງຮີຢູ່ລະຫວ່າງດາວອັງຄານກັບດາວພະຫັດ ເຊື່ອວ່າດາວເຄາະນ້ອຍສ່ວນໃຫຍ່ເປັນຊາກທີ່ຫຼົງເຫຼືອໃນຈານດາວເຄາະກ່ອນເກີດ ຊຶ່ງບໍ່ສາມາດຮວມຕົວກັນເປັນດາວເຄາະຂະໜາດໃຫຍ່ໄດ້ໃນລະຫວ່າງການກໍ່ກຳເນີດລະບົບສຸລິຍະ ເນື່ອງຈາກມີແຮງດຶງດູດລົບກວນຈາກດາວພະຫັດ. ດາວເຄາະນ້ອຍບາງດວງມີດາວບໍລິວານ ຫຼື ໂຄຈອນລະຫວ່າງກັນເອງເປັນຄູ່ ເອີ້ນວ່າ ລະບົບດາວເຄາະນ້ອຍຄູ່
ອ້າງອີງ
ດັດແກ້- ↑ Beech, M.; Steel, D. I. (September 1995). "On the Definition of the Term Meteoroid". Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 36 (3) : 281–284.