ເຂົ້າໜົມປັງຂິງ
ເຂົ້າໜົມປັງຂິງ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ ເຂົ້າໜົມຂິງເຄື່ອງເທດ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງນ້ຳເຜິ່ງ (ອັງກິດ: Ginger bread) ແມ່ນເຂົ້າໜົມອົບຊະນິດໜຶ່ງທີ່ມີຫຼາກຫຼາຍຮູບແບບ ແລະມັກອົບຮັບປະທານກັນໂດຍສະເພາະໃນຊ່ວງໜຶ່ງເດືອນກ່ອນເທດສະການຄຣິສມາສຕ໌ແລະໃນເທດສະການຄຣິສມາສຕ໌
ສ່ວນຜະສົມ
ດັດແກ້ນອກຈາກຈະໃຊ້ນ້ຳເຜິ່ງເປັນສານໃຫ້ຄວາມຫວານແລະມີເຄື່ອງເທດຈາກໂລກຕາເວັນອອກເປັນສ່ວນຜະສົມແລ້ວ (ໂດຍຫຼາຍຄື ອົບເຊີຍ ການພູ ໂປ໊ຍກັ໊ກ ຫຼືນ້ອຍຄັ້ງທີ່ໃຊ້ກະວານ ຜັກຊີ ຂິງ ລູກຈັນເທດ) ເຂົ້າໜົມຂິງຍັງແຕກຕ່າງຈາກເຂົ້າໜົມປັງອື່ນໆ ກົງທີ່ບໍ່ມີຍີສຕ໌ເປັນສ່ວນຜະສົມເລີຍ ການອົບເຂົ້າໜົມຂິງຈະໃຊ້ເກືອຈາກເຂົາກວາງແດງ (Hrischhornsalz) ຫຼືສານໂພແທສຊຽມ (ຫຼືອາດໃຊ້ທັງສອງຢ່າງ) ແທນຜົງຟູ ເຊິ່ງສານເຫຼົ່ານີ້ຈະເຮັດໃຫ້ແປ້ງດິບທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ອົບນັ້ນມີລົດຂົມເລັກນ້ອຍ ບ່ອຍຄັ້ງທີ່ມີການຕົກແຕ່ງເຂົ້າໜົມດ້ວຍອາມັງ ຖົ່ວ ຜົງເປືອກສົ້ມ ຜົງເປືອກໝາກນາວ ຫຼືໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງກໍຄື ຊັອກໂກແລັດ ແປ້ງເປັນສ່ວນຜະສົມໜຶ່ງທີ່ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ກັບເຂົ້າໜົມຂິງທຸກປະເພກສະເໝີໄປ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງນູເລັມເບີກ ເຊິ່ງຕາມຄຸນນະພາບແລ້ວຈະບໍ່ໃຊ້ແປ້ງເລີຍ ຫາກແຕ່ໃຊ້ນ້ຳມັນມະເລັດພືດແທນ
ສູດເຂົ້າໜົມຂິງສ່ວນໃຫຍ່ຈະມີປະລິມານແປ້ງໜ້ອຍຫຼາຍປະມານຮ້ອຍລະ 10 ເຖິງ 50 ຂອງສ່ວນຜະສົມເທົ່ານັ້ນ ຕຳລັບອາຫານເຢຍລະມັນສ່ວນຫຼາຍມັກປະກອບດ້ວຍແປ້ງສາລີ ໃນຂະນະທີ່ຕຳລັບອາຫານຝະລັ່ງແລະຫຼາຍປະເທດໃນເອີລົບຕາເວັນອອກກັບໃຊ້ເຂົ້າໄຣຍ໌ແທນ ໃນປັດຈຸບັນມີການນຳເຄື່ອງເທດຫຼັກທີ່ໃຊ້ໃນການອົບເຂົ້າໜົມຂິງມາຜະສົມສຳເລັດຮູບໂດຍເອິ້ນວ່າ ເຄື່ອງເທດເຂົ້າໜົມຂິງ
ໃນເຢຍລະມັນມີຊໍ້ກຳໜົດຂັ້ນຕ່ຳທາງກົດໝາຍກ່ຽວກັບຄຸນນະພາບແລະຄຸນນະລັກສະນະຂອງເຂົ້າໜົມຂິງ ໂດຍມີການກຳໜົດສູດຕົ້ນຕຳລັບສະເພາະຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເອລິເຊ (Elisenlebkuchen) ຕາມທີ່ກົດໝາຍອາຫານ ສິນຄ້າໂພກຄະພັນແລະອາຫານສັດຂອງເຢຍລະມັນກຳໜົດ ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ຈະໃຊ້ຊື່ຕຳລັບນີ້ໄດ້ຈະຕ້ອງມີຖົ່ວອາມັງຫຼືຖົ່ວຊະນິດອື່ນໆ ຮວມກັນຢ່າງໜ້ອຍຮ້ອຍລະ 25 ຂອງສ່ວນຜະສົມທັງໝົດ ມວນຮວມຂອງສ່ວນຜະສົມຈະຕ້ອງປະກອບດ້ວຍຜະລິດຕະພັນຈາກທັນຍາພືດບໍ່ເກີນຮ້ອຍລະ 10 ຫຼືມີຄວາມເຂັ້ມຂົ້ນຂອງທັນຍາພືດພຽງແຄ່ຮ້ອຍລະ 7.5 ເທົ່ານັ້ນ ດ້ວຍລາຍລະອຽດອັນພິຖີພິຖັນເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເອລິເຊເປັນເຂົ້າໜົມຊັ້ນເລີດຕາມມາດຕະຖານຂອງກົດໝາຍອາຫານ ສິນຄ້າໂພກຄະພັນແລະອາຫານສັດຂອງເຢຍລະມັນ ແລະອະນຸຢາດໃຫ້ໃຊ້ພຽງຊັອກໂກແລັດທີ່ມີຄຸນນະພາບໃນການຜະລິດ ຫ້າມໃຊ້ເນີຍໂກໂກ້ທຽມທີ່ມີຄຸນນະພາບຕ່ຳໂດຍເດັດຂາດ
ຊື່ເອິ້ນຕ່າງໆ ຂອງເຂົ້າໜົມຂິງ
ດັດແກ້ເຂົ້າໜົມຂິງເອງກໍເໝືອນກັບອາຫານຊະນິດອື່ນໆ ທີ່ມີຊື່ເອິ້ນໃນພາສາເຢຍລະມັນແຕກຕ່າງກັນອອກໄປຕາມແຕ່ລະພູມິພາກ ໃນທາງຕອນໃຕ້ ຕາເວັນຕົກແລະຕອນເໜືອຂອງເຢຍລະມັນຈະໃຊ້ຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນ (Lebkuchen) ຂະນະດຽວກັນໃນພູມິພາກທາງໃຕ້ແລະຕາເວັນຕົກຂອງເຢຍລະມັນກໍອາດພົບຊື່ເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປ ໄດ້ແກ່ ລາເບີຄູເຄນ (Labekuchen) ເລັກຄູເຄນ (Leckkuchen) ຫຼື ເລເບນຄູເຄນ (Lebenskuchen) ໃນບາງພື້ນທີ່ຂອງລັດບາວາເລຍແລະລັດບາເດນ-ເວີດແທມເບີກເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງວ່າ ມາເກັນໂບດ (Magenbrot) ແມ້ນວ່າໂດຍຮວມແລ້ວຈະໝາຍເຖິງເຂົ້າໜົມອົບຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປກໍຕາມ ກົງກັນຂ້າມກັບທາງຕາເວັນອອກຂອງເຢຍລະມັນທີ່ເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງກັນວ່າເຟບເຟີຄູເຄນ (Pfefferkuchen) ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ
ການວິໄຈເຖິງທີ່ມາແລະຄວາມໝາຍຂອງຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນ (Lebkuchen) ເຊິ່ງແປວ່າເຂົ້າໜົມຂິງໃນພາສາເຢຍລະມັນນັ້ນຍັງບໍ່ເປັນທີ່ແນ່ຊັດ ແມ້ນຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນ ຈະມີການອອກສຽງຄ້າຍກັບຄຳວ່າ ເລເບນ (Leben) ທີ່ໝາຍເຖິງຊີວິດ ແຕ່ກໍນ່າຈະບໍ່ມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງກັນເລີຍ ເພາະຄາດວ່າຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນມາຈາກພາສາລະຕິນທີ່ວ່າ ລິບຸມ (Libum) ເຊິ່ງໝາຍເຖິງເຂົ້າໜົມອົບຮູບຮ່າງແບນ ຫຼືເຂົ້າໜົມເສັ້ນໄຫວ້ມີການຕີຄວາມທາງສັບມູນວິທະຍາ (ສາດແຫ່ງທີ່ມາຂອງຄຳສັບ) ວ່າທີ່ມາຂອງຄຳດັງກ່າວມາຈາກຄຳວ່າ ໄລບ໌ (Laib) ໃນພາສາຊົນເຜົ່າເຈີມານິກບູຮານ ເຊິ່ງໝາຍເຖິງກ້ອນເຂົ້າໜົມປັງ
ຊື່ເອິ້ນ ເຟັບເຟີຄູເຄນ (Pfefferkuchen) ຫຼືເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ ມີທີ່ມາຈາກຍຸກກາງໃນຍຸກທີ່ເອິ້ນເຄື່ອງເທດຈາກຕ່າງປະເທດເຊິ່ງໃຊ້ເປັນສ່ວນຜະສົມໃນການອົບເຂົ້າໜົມຮວມກັນວ່າ ພິກໄທ ຄຳເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງໃນພາສາອັງກິດທີ່ວ່າ ຈິນເຈີເບດ (gingerbread) ຫຼືໃນພາສາຝະລັ່ງທີ່ວ່າ ແປງ ເດ ປີສ (pain d’épices) ຮວມເຖິງຄຳວ່າ ອິງແກວໂບດ (Ingwerbrot : ເຂົ້າໜົມປັງຂິງ) ຫຼື ເກເວີດໂບດ (Gewürzbrot : ເຂົ້າໜົມປັງເຄື່ອງເທດ) ໃນພາສາເຢຍລະມັນລ້ວນສສື່ຄວາມໝາຍທີ່ບົ່ງບອກເຖິງເຄື່ອງເທດແຫ່ງໂລກຕາເວັນອອກໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ສ່ວນຄຳວ່າ ໂຮນິກໂບດ (Honigbrot : ເຂົ້າໜົມປັງນ້ຳເຜິ່ງ) ໃນພາສາເຢຍລະມັນນັ້ນເຊິ່ງກໍສື່ເຖິ່ງສ່ວນຜະສົມຫຼັກຢ່າງຕໍ່ໄປຂອງເຂົ້າໜົມຂິງກໍຄື ນ້ຳເຜິ່ງ ນັ້ນເອງ
ປະຫວັດ
ດັດແກ້ຫຼັກຖານທີ່ເປັນລາຍລັກອັກສອນຊິ້ນແຮກໆ ເຊິ່ງບັນທຶກກ່ຽວກັບເຂົ້າໜົມຂິງນ້ຳເຜິ່ງທີ່ຜະສົມເຄື່ອງເທດ ນັ້ນມີອາຍຸຮາວໆ 350 ປີກ່ອນຄຣິສຕະການ ຊາວອີຍິບບູຮານມີເຂົ້າໜົມອົບທີ່ໃຊ້ນ້ຳເຜິ່ງເປັນສານໃຫ້ຄວາມຫວານແລະເປັນເຂົ້າໜົມທີ່ຕ້ອງໃຊ້ໃນພິທີສົບ ຊາວໂລມັງມີເຂົ້າໜົມທີ່ເອິ້ນວ່າ ພານຸສ ເມລລິທຸສ (panus mellitus) ເຊິ່ງກໍຄືເຂົ້າໜົມທີ່ທາໜ້າດ້ວຍນ້ຳເຜິ່ງແລ້ວນຳໄປອົບ ໃນສະໄໝກ່ອນນັ້ນຕ່າງຈາກປັດຈຸບັນຄືການຮັບປະທານເຂົ້າໜົມຂິງບໍ່ພຽງເປັນທີ່ນິຍົມສະເພາະໃນຊ່ວງເທດສະການຄຣິສມາສເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຮວມໄປເຖິງເທດສະການອີສເຕີ (ເທດສະການສະຫຼອງການຄືນຊີບຂອງພະເຍຊູ) ຫຼືຊ່ວງເວລາອື່ນໆ ດ້ວຍ ເຂົ້າໜົມຂິງນັ້ນຈັດເປັນໜຶງໃນອາຫານທີ່ນິຍົມຮັບປະທານໃນຊ່ວງເວລາຖືສີນອົດ ແລະອາດເສີບພ້ອມກັບເບຍດີກີສູງ ເປັນຕົ້ນ
ເຂົ້າໜົມຂິງໃນຮູບແບບທີ່ຮູ້ຈັກກັນໃນປັດຈຸບັນມີຕົ້ນກຳເໜີດຈາກເມືອງດີແນນໃນແບນຊິກ ຈາກນັ້ນຊາວເມືອງອາກເຄນໄດ້ຮັບມາດັດແປງ (ອ້າງອີງຈາກປະຫວັດເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງອາກເຄນ ຫຼື Aachener Printen) ແລະທ້າຍທີ່ສຸດຄະນະນັກບວດໃນຝະລັ່ງກໍຮັບເຂົ້າໜົມຊະນິດນີ້ມາ ແລະດັດແປງອີກເລັກໜ້ອຍ ຄະນະແມ່ຊີໃນສະໄໝນັ້ນຈະອົບເຂົ້າໜົມຂິງເພື່ອໃຊ້ເປັນຂອງຫວານ
ຊື່ເອິ້ນວ່າ ເຟັບເຟີຄູເຄນ ຫຼືເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທນັ້ນມີມາແລ້ວຕັ້ງແຕ່ປີ ຄ.ສ. 1296 ທີ່ເມືອງອູມ ປະເທດເຢຍລະມັນ ແລະໃນສະຕະວັດທີ່ 14 ເຂົ້າໜົມອົບຊະນິດນີ້ກໍເປັນທີ່ຮູ້ຈັກໃນເມືອງນູແລມເບີກແລະບໍລິເວນໄກ້ຄຽງ ໂດຍຜູ້ຮັບມາຄືຄະນະພະນັກບວດ ຕົ້ນຕຳລັບຂອງເມືອງນູແລມເບີກນີ້ມີທີ່ມາຈາກອາລາມຄຣິສຕະຈັກທີ່ເມືອງໄຮບອນເຊິ່ງຢູ່ບໍ່ໄກອອກໄປເຂົ້າໜົມຂິງນັ້ນເປັນທີ່ນິຍົມເນື່ອງຈາກບໍ່ເສຍງ່າຍແລະສາມາດເກັບໄວ້ຮັບປະທານໄດ້ດົນ ເຫຼ່ານັກບວດມັກຈະນຳໄປແຈກຈ່າຍໃຫ້ກັບປະຊາຊົນໃນຊ່ວງເວລາອົດຢາກແລ້ນແຄ້ນ
ເນື່ອງຈາກການອົບເຂົ້າໜົມຂິງຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ເຄື່ອງເທດຫາຢາກຈາກແດນໄກ ເມືອງຕ່າງໆທີ່ເປັນສູນກາງການຄ້າສຳຄັນຈຶງມີປະເພນີການເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມີປະຫວັດອັນຍາວນານ ນອກຈາກເມືອງນູແລມເບີກແລະພຸນສະນິດແລ້ວ ຍັງຮວມໄປເຖິງເມືອງເອົາສະບູກ ໂຄໂລນແລະບາເຊລດ້ວຍ ທີ່ເມືອງມິວນິກມີລາຍຊື່ອາຊີບ "ເລບເຊລເທີ (Lebzelter) "ໃນທະບຽນພາສີມາຕັ້ງແຕ່ປີ ຄ.ສ. 1370 ເຊິ່ງກໍຄືຄົນເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງນັ້ນເອງ ທີ່ເມືອງນີ້ຈະມີການເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງໃຫ້ເປັນຮູບຮ່າງຕ່າງໆກັນ ແລະແຕ່ງໜ້າດ້ວຍນ້ຳຕານຫຼາກສີໃນຂະນະທີ່ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງນູແລມເບີກຈະຕົກແຕ່ງດ້ວຍຖົ່ວອາມັງແລະຜົງເປືອກໝາກນາວ
ເຂົ້າໜົມຂິງຕົ້ນຕຳລັບເມືອງທອນຫຼືທີ່ຮູ້ຈັກກັນໃນຊື່ ທອນເນີ ຟາສເຕີສະຕາຍເນີ (Thorner Pflastersteine) ກໍມີຊື່ສຽງເຊັ່ນກັນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນີ້ມາຈາກອານາເຂດ ປັດເຊຍຕາເວັນຕົກທີ່ຊື່ ທອນ ເຊິ່ງປັດຈຸບັນກາຍເປັນເມືອງໂຕລັນ (Toruń) ຂອງໂປແລນມາຕັ້ງແຕ່ປີຄ.ສ. 1919 ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນີ້ຍັງມີອີກສອງສາຍາ ຄື ຄາທິນເຊັນ (Kathrinchen) ເຊິ່ງມີທີ່ມາຈາກຊື່ໂບດຂອງນັກບຸນຄາທາລິນາແຫ່ງອາເລັກຊານເດຍ ແລະສາຍາວ່າ ໄນເຊີ ຄອນເຟັກ (Neisser Konfekt) ເຊິ່ງມີທີ່ມາຈາກຊື່ເມືອງໄນເຊ ໃນເຂດຊິເລເຊຍທີ່ຖືກເຢຍລະມັນຍຶດຄອງມາຕັ້ງແຕ່ສະຕະວັດທີ່ 16
ໃນສະໄໝກ່ອນເຂົ້າໜົມຂິງເຊິ່ງເອິ້ນວ່າ ເລບຄົວເຄ (Lebkuoche) ໃນພາສາເຢຍລະມັນຍຸກກາງຈະອົບໂດຍວາງບົນແປ້ນພິມໃນໂຮງອົບເຂົ້າໜົມປັງຂອງໂບດ ເຊິ່ງເປັນບ່ອນອົບເຂົ້າໜົມປັງກົມທີ່ເອິ້ນວ່າ ແຜ່ນສີນ ຢູ່ແລ້ວ ໃນຕອນໃຕ້ຂອງເຢຍລະມັນແລະປະເທດໂອຕະລິດຈະເອິ້ນເຂົ້າໜົມປັງນີ້ວ່າ ເລບເຊລເທີ (Lebzelter) ເຊິ່ງບໍ່ວ່າຈະເປັນຄົນເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງ ຫຼື ເລບເຊລເທີ ກໍຈັດຢູ່ໃນກຸ່ມສາຍອາຊີບດຽວກັນນັ້ນເອງ
ການຄິດຄົ້ນຜົງຟູໃນຊ່ວງປາຍສະຕະວັດທີ່ 19 ມີບົດບາດຕໍ່ວິວັດທະນາການຂອງເຂົ້າໜົມຂິງ ຜົງຟູເຮັດໃຫ້ສ່ວນຖານທີ່ເປັນແປ້ງນັ້ນພອງຟູຂຶ້ນ ດ້ວຍເຫດນີ້ຈຶງເຮັດໃຫ້ເກີດເຂົ້າໜົມອົບຂຶ້ນຫຼາຍຊະນິດທີ່ມີລົດຊາດແລະຄວາມໜຽວທັ້ງເໝືອນແລະບໍ່ເໝືອນກັບເຂົ້າໜົມຂິງຕົ້ນແບບ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງນ້ຳເຜິ່ງແລະເຂົ້າໜົມຂິງເຄື່ອງເທດໃນຮູບແບບຕ່າງໆ ຫຼາຍຊະນິດ
ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບແບບຕ່າງໆ ທົ່ວໄປ
ດັດແກ້ທຸກວັນນີ້ເຂົ້າໜົມຂິງຈັດເປັນເຂົ້າໜົມອົບຍອດນິຍົມສຳລັບຊ່ວງເທດສະການຄຣິສມາສໂດຍມີຊື່ເອິ້ນແລະຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປຕາມແຕ່ລະພູມິພາກ ມີເຂົ້າໜົມຂິງທັງແບບທີ່ເຄືອບແລະບໍ່ເຄືອບຊັອກໂກແລັດ ທັງແບບທີ່ມີຖົ່ວຕ່າງໆ ແລະຖົ່ວອາມັງ ຫຼາຍຫຼືໜ້ອຍແຕກຕ່າງກັນໄປຫຼືແບບທີ່ສອດໄສ້ແຍມ ເປັນຕົ້ນ
ເຂົ້າໜົມຂິງລາຍພາບ
ດັດແກ້ເຂົ້າໜົມຂິງລາຍພາບກໍຄືເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມີການຕັດຫຼືກົດທັບໃຫ້ເປັນລາຍ ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບແບບນີ້ມີມາຕັ້ງແຕ່ສະໄໝທົດສະຕະວັດທີ່ 15 ມີທັງແບບດັ້ງເດີມທີ່ມີຮູບພາບທາງສາດສະໜາ ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນກໍເລິ່ມມີແບບທີ່ເປັນຮູບພາບທົ່ວໄປ ໃນປັດຈຸບັນເຂົ້າໜົມຂິງລາຍພາບເຫຼົ່ານີ້ທີ່ເປັນທີ່ແພ່ຫຼາຍໃນນານາປະເທດແລະບໍ່ໄດ້ຜະລິດພຽງແຄ່ໃນຊ່ວງເທດສະການຄຣິສມາສອີກຕໍ່ໄປ ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບຫົວໃຈທີ່ຕົກແຕ່ງດ້ວຍນ້ຳຕານໄອຊິ້ງນັ້ນຄ່ອນຂ້າງເປັນທີ່ຮູ້ຈັກກັນດີແລະຊື້ຫາໄດ້ທົ່ວໄປໃນງານລື່ນເລີງງານປະຈຳປີແລະແມ້ນກະທັ່ງບົນແຜງຂາຍເຂົ້າໜົມໃນຕະຫຼາດຄຣິສມາສ
ບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງ
ດັດແກ້ໃນພາສາເຢຍລະມັນ ສິ່ງທີ່ເອິ້ນວ່າ ບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ ຫຼື ເຟັບເຟີຄູເຄນຮອຍເຊັນ (Pfefferkuchenhäuschen) ທີ່ພາສາຊາວບ້ານເອິ້ນວ່າ ບ້ານເຂົ້າໜົມປັງກອບ ຫຼື ຄຸສເປີຮອຍເຊັນ (Knusperhäuschen) ໃນນິທານເລື່ອງ ບ້ານເຂົ້າໜົມປັງ (ນິທານເລື່ອງແຮນເຊລກັບເກເທລ) ກໍເຮັດມາຈາກເຂົ້າໜົມຂິງເຊັ່ນກັນ ບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງເຫຼົ່ານີ້ນອກຈາກຈະເປັນທີ່ແພ່ຫຼາຍໃນປະເທດທີ່ໃຊ້ພາສາເຢຍລະມັນແລ້ວຍັງຫາຊື້ໄດ້ໃນແຖບເອີລົບຕາເວັນອອກແລະປະເທດທີ່ໃຊ້ພາສາອັງກິດອີກດ້ວຍ
ເຂົ້າໜົມຂິງສູດສະເພາະຂອງເຢຍລະມັນ
ດັດແກ້ເຂົ້າໜົມຂິງສູດສະເພາະຂອງເຢຍລະມັນຫຼາຍຕຳລັບເປັນທີ່ຮູ້ຈັກໄປທົ່ວໂລກ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນູແລມເບີກແລະເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງອາກເຄນ ສູດເຂົ້າໜົມຂິງສະເພາະຕາມພູມິພາກຕ່າງໆ ໄດ້ແກ່ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບຣອສເນີ (Rosner Lebkuchen) ຈາກເມືອງວາລຊາສເຊນ (Waldsassen) ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເບນໄຮເມີ ມັອບເພັນ (Bentheimer Moppen) ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງພຸນສະນິດ ຫຼື ພຸນສະນິດເຊີ ເຟັບເຟີຄູເຄນ (Pulsnitzer Pfefferkuchen) ໄນເຊີ ຄອນເຟັກ (Neisser Konfekt) ແລະ ເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທແຫ່ງແມັກແລນບູກ ຫຼື ແມັກແລນບູກເກີ ເຟັບເຟີນຶດເຊີ (Mecklenburger Pfeffernüsse)
ເຂົ້າໜົມຂິງໃນລັດເຊຍ
ດັດແກ້ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບລັດເຊຍທີ່ມີຊື່ໃນພາສາລັດເຊຍວ່າ ປິຍານິກີ (ປິຍານິກີ ຫຼື Пряники ເປັນຄຳເອິ້ນແບບພະຫູພົດ ຫາກເປັນຊິ້ນດຽວຈະເອິ້ນວ່າ ປິຍານິກ ຫຼື Пряник) ປະກອບດ້ວຍ ແປ້ງສາລີ ນ້ຳຕານ ມາກາລີນ ເນີຍ ນ້ຳມັນ ນ້ຳ ນົມ ແລະເກືອ ບາງຄັ້ງອາດໃສ່ນ້ຳເຜິ່ງແລະເຄື່ອງເທດລົງໄປດ້ວຍກໍໄດ້ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນີ້ມັກເສີບຄູ່ກັບຊາລັດເຊຍ
ເຂົ້າໜົມຂິງໃນເຂດເທືອກເຂົາແອລ
ດັດແກ້ໃນສະວິດເຊີແລນ ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບຊານຕາຄອສເປັນທີ່ນິຍົມແພ່ຫຼາຍ ບົນຊິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງຈະມີກະດາດຮູບຊານຕາຄອສແປະຢູ່ໂດຍໃຊ້ນ້ຳຍາງກັມອາລະບິກເຊິ່ງເປັນຍາງໄມ້ທຳມະຊາດເປັນກາວຕິດປະເພນີນີ້ມີມາຕັ້ງແຕ່ຊ່ວງກາງສະຕະວັດທີ່ 19 ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບສະວິດເຊີແລນທີ່ເປັນທີ່ຮູ້ຈັກທົ່ວໂລກຄື ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບບາສເລີ ແລັກເຄີລີ (Basler Leckerli) ຈາກເມືອງບາເຊລແລະເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບບີເບີລີ (Biberli) ຈາກເທືອກແອພເພັນເຊລ ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍຄ້າຍໆ ກັນນີ້ກໍເປັນທີ່ແພ່ຫຼາຍໄປທົ່ວໃນໂອຕະລິດເຊັ່ນດຽວກັບໃນເຢຍລະມັນ
ເຂົ້າໜົມຂິງຊະນິດອື່ນໆ ໃນເອີລົບ
ດັດແກ້ປະເທດອື່ນໆ ໃນເອີລົບກໍມີເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບສະເພາະທີ່ມີປະຫວັດເປັນມາຍາວນານເຊັ່ນກັນ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບຝະລັ່ງແຫ່ງເມືອງດີໂຈ (Dijon) ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບຄິດຕຽນ ເຟລ (Christiansfeld) ຂອງດານມາກ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບທອນເນີ ຄາທິນເຊັນ (Thorner Kathrinchen) ຈາກເມືອງທອນເຊິ່ງປ່ຽນຊື່ເປັນເມືອງໂຕລັນຂອງໂປແລນຕັ້ງແຕ່ ຄ.ສ. 1919 ຕຸ໊ກຕາເຂົ້າໜົມຂິງແລະບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມາຈາກເມືອງພາດູບິດໃນສາທາລະນະລັດແຊັກນັ້ນຈະແຕ່ງດ້ວຍນ້ຳຕານໄອຊິ້ງຈຳນວນຫຼາຍເປັນພິເສດ
ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ໃຊ້ເຮັດນ້ຳຊອສ
ດັດແກ້ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ໃຊ້ເຮັດນ້ຳຊອສ ເຊິ່ງໃນພາສາເຢຍລະມັນຮຽກວ່າ ໂຊເຊນຄຸເຄນ (Soßenkuchen) ຫຼື ໂຊເຊນເລບຄູເຄນ (Soßenlebkuchen) ແມ່ນເຂົ້າໜົມຂິງທຳມະດາໆ ຊະນິດໜຶ່ງ ມີຢູ່ໃນບາງພູມິພາກຂອງເຢຍລະມັນ ໂດຍຈະມີການຜະລິດເຂົ້າໜົມຂິງຊະນິດນີ້ໃນທຸກລະດູການເພື່ອໃຊ້ໃນການເຮັດນ້ຳຊອສ
ລາຍລະອຽດອື່ນ ໆ
ດັດແກ້- ຄຳເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງໃນພາສາອັງກິດທີ່ວ່າ ຈິນເຈີເບດ (Gingerbread) ນັ້ນໃຊ້ເປັນຊື່ເອິ້ນລະບົບປະຕິບັດການແອນດຣອຍດ໌ຮູບແບບໜຶ່ງຂອງບໍລິສັດກູເກິ້ນ
- ໃນພິພິດທະພັນເຄື່ອງເທດເກົ່າແກ່ທີ່ໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນ (Museum Alte Pfefferküchlerei) ໃນເມືອງໄວແຊນແບກ (Weißenberg) ລັດແຊັກໂຊນີໃນເຢຍລະມັນ ມີການຈັດສະແດງເຄື່ອງມືທີ່ໃຊ້ໃນການຜະລິດເຂົ້າໜິມຂິງ
- ໃນວັນທີ່ 5 ທັນວາ ຄ.ສ. 2003 ທີ່ເມືອງເອສລິງແກນ (Esslingen) ຮິມຝັ່ງແມ່ນ້ຳແນັກຄາ (Neckar) ໄດ້ມີການອົບເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ ເຂົ້າໜົມຂິງເປັນຮູບຊານຕາຄອສມີຂະໜາດຄວາມຍາວ 10 ແມັດ ແລະຄວາມກວ້າງ 4 ແມັດ ສ່ວນຜະສົມທີ່ໃຊ້ຄື ແປ້ງເຂົ້າໜົມປັງ 350 ກ.ກ ນ້ຳເຊື່ອມ 180 ກ.ກ. ແລະເຄື່ອງເທດສຳລັບເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງທັງໝົດ 8 ກ.ກ. ແລະແຕ່ງໜ້າດ້ວຍມາຊິພານ (ຖົ່ວອາມັງແລະນ້ຳຕານບົດຮວມກັນເປັນຂອງແຫຼວໜຽວໆ) ແລະນ້ຳຕານໄອຊິ້ງຊະນິດໜືດຫຼືທີ່ເອິ້ນວ່າ ຟັນເດິນທ໌ (Fondant) ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມຂິງຊິ້ນນີ້ມີນ້ຳໜັກຮວມເຖິງ 650 ກ.ກ. ເລີຍທີດຽວ
ອ້າງອີງ
ດັດແກ້- Torkild Hinrichsen: Im Knusperhaus. Lebkuchen aus Europa. Husum Druck- und Verlagsgesellschaft, Husum 2008, ISBN 978-3-89876-420-9
- Torkild Hinrichsen: Das Kuchenherz. Lebkuchen aus Deutschland. Husum Druck- und Verlagsgesellschaft, Husum 2009, ISBN 978-3-89876-463-6
- Kleines Lebkuchen-Gewürze-Lexikon Archived 2012-11-14 at the Wayback Machine
- 'Internationale Geschichte und Esskultur des Lebkuchens Archived 2013-01-22 at the Wayback Machine