ສະໄໝກາງ

ຍຸກກາງ ຫຼື ສະໄໝກາງ ອັງກິດ: Middle Ages) ແມ່ນຊ່ວງເວລາໃນປະຫວັດສາດເອີຣົບຕັ້ງແຕ່ຄຣິດສະຕະວັດທີ 5 ຫາຄຣິດສະຕະວັດທີ 15 ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນເລີ່ມນັບຕັ້ງແຕ່ການຫຼົ້ມສະຫຼາຍລົງຂອງຈັກກະວັດໂລມັນຕາເວັນຕົກ (ການສິ້ນສຸດຂອງສະໄໝຄລາດສິກ) ຈົນເຖິງຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງສະໄໝຟື້ນຟູສິລະປະວິທະຍາ ແລະ ຍຸກແຫ່ງການສຳຫຼວດ ເຊິ່ງແມ່ນຍຸກທີ່ນຳໄປສູ່ຍຸກສະໄໝໃໝ່ໃນເວລາຕໍ່ມາ. ສະໄໝກາງແມ່ນຊ່ວງເວລາກົງກາງຂອງກະບວນການປ່ຽນຜ່ານໃນປະຫວັດສາດຕາເວັນຕົກແມ່ນ ສະໄໝຄລາດສິກ, ສະໄໝກາງ ແລ ະສະໄໝໃໝ່. ນອກຈາກນີ້ສະໄໝກາງຍັງຖືກແບ່ງອອກເປັນສາມຊ່ວງເວລາແມ່ນ ຍຸກກາງຕອນຕົ້ນ (Early Middle Ages), ຍຸກກາງຕອນກາງ (High Middle Ages) ແລະ ຍຸກກາງຕອນປາຍ (Late Middle Ages).

ໃນຍຸກກາງຕອນຕົ້ນ ການຫຼຸດລົງຂອງປະຊາກອນ, ການຫົດໂຕຂອງເມືອງ ແລະ ການຮຸກຮານຈາກອະນາລະຍະຊົນ ເລີ່ມຕົ້ນຂຶ້ນໃນຍຸກບຸຮານຕອນປາຍ ແລະ ດຳເນີນໄປຢ່າງໄວວາເຫຼົ່າອະນາລະຍະຊົນຜູ້ບຸກລຸກເຂົ້າຕັ້ງອານາຈັກຂອງຕົນໃນສ່ວນທີ່ເຫຼືອຢູ່ຂອງຈັກກະວັດໂລມັນຕາເວັນຕົກ. ໃນຄຮິດສະຕະວັດທີ 7 ອາຟລິກກາເໜືອແລະຕາເວັນອອກກາງ ເຊິ່ງເຄີຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຈັກກະວັດໂລມັນຕາເວັນອອກ ໄດ້ກາຍໄປເປັນຈັກກະວັດອິສະລາມຫຼັງຈາກຖືກຍຶດຄອງໂດຍຜູ້ສືບທອດຂອງນະບີມຸຮຳມັດ ແມ່ນວ່າຈະມີການປ່ຽນແປງທາງສັງຄົມ ແລະ ໂຄງສ້າງທາງການເມືອງຫຼາຍຫຼວງ ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ປ່ຽນໄປຈາກຍຸກບຸຮານຄາດສິກຢ່າງສິ້ນເຊີງ. ຈັກກະວັດໂລມັນຕາເວັນອອກ ຫຼື ຈັກກະວັດບິເຊນທີນຍັງຄົງຢູ່ລອດ ແລ ະຮັກສາອຳນາດຂອງຕົນເອົາໄວ້ໄດ້. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວອານາຈັກເກີດໃໝ່ສ່ວນໃຫຍ່ຍັງຄົງກ່ຽວພັນຢູ່ກັບສະຖາບັນທີ່ຫຼົງເຫຼືອຢູ່ຂອງຊາວໂຣມັນ ໃນຂະນະທີ່ວັດວາອາຮາມຂອງຄິດສາສະໜາໄດ້ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປທົ່ວເອີຣົບຕາເວັນຕົກ. ໃນຄຣິດສະຕະວັດທີ 7 ແລະ 8 ຊາວແຟງພາຍໃຕ້ການປົກຄອງຂອງລາຊະວົງຄາໂລແລັງຊຽງໄດ້ສະຖາປະນາຈັກກະວັດຂຶ້ນເຊິ່ງຄອບຄຸມພື້ນທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງເອີລົບຕາເວັນຕົກມີນາມວ່າ ຈັກກະວັດຄາໂລແລັງຊຽງ ເຊິ່ງຍືນຍົງໄປຈົນຮອດຄິດສະຕະວັດທີ 9. ເມື່ອຈັກກະວັດຫຼົ້ມສະຫຼາຍລົງຈາກແຮງກົດດັນຂອງການຮຸກຮານຈາກພາຍນອກ ເຊັ່ນ ຊາວໄວກິງຈາກທາງເໜືອ, ຊາວມາດຢາຈາກທາງຕາເວັນອອກ ແລະ ຊາວຊາລາເຊນຈາກທາງໃຕ້.

ຊ່ວງຍຸກກາງຕອນກາງເຊິ່ງເລີ່ມຂຶ້ນຫຼັງຄິດສະຕະວັດທີ 10 ປະຊາກອນຂອງເອີຣົບຂະຫຍາຍໂຕຢ່າງຫຼາຍຈາກການທີ່ນະວັດຕະກຳທາງເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ທາງການກະເສດເຮັດໃຫ້ການຄ້າຂາຍຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ແລະ ການເຮັດສວນໄຮ່ນາຂະຫຍາຍໂຕ ລະບົບມາເນີ້ - ອົງກອນຂອງຊາວນາຕາມໝູ່ບ້ານທີ່ຕິດຄ້າງຄ່າເຊົ່າທີ່ດິນ ແລະ ໜ້າທີ່ດ້ານແຮງງານແກ່ຂຸນນາງ ແລະ ລະບົບຟິວດັນ - ໂຄງສ້າງທາງການເມືອງທີ່ເຊິ່ງອັດສະວິນ ແລະ ຂຸນນາງສັກຕ່ຳກວ່າຕິດຄ້າງໜ້າທີ່ດ້ານການທະຫານແກ່ເຈົ້ານາຍຜູ້ມີສັກສູງກວ່າຂອງພວກເຂົາແລກກັບສິດໃນການເກັບຄ່າເຊົ່າທີ່ດິນແລະຊາວນາໃຕ້ປົກຄອງ. ສອງລະບົບນີ້ແມ່ນລະບຽບຂອງສັງຄົມທີ່ໃຊ້ກັນໃນຍຸກກາງຕອນກາງ. ຕໍ່ມາອານາຈັກເລີ່ມລວມສູນອຳນາດຫຼາຍຂຶ້ນພາຍຫຼັງການຫຼົ້ມສະຫຼາຍລົງຂອງຈັກກະວັດຄາໂລແລັງຊຽງ ສົງຄາມຄູເສດເຊິ່ງເລີ່ມຂຶ້ນເທື່ອທຳອິດໃນປີ ຄ.ສ. 1095 ແມ່ນຜະລິດຜົນຈາກຄວາມພະຍາຍາມທາງການທະຫານຂອງເຫຼົ່າຊາວຄິດໃນເອີລົບຕາເວັນຕົກທີ່ຕ້ອງການຈະທວງຄືນດິນແດນສັກສິດໃນຕາເວັນອອກກາງຄືນຈາກຊາວມຸສະລິມ ແລະ ອຳນາດເໜືອດິນແດນດັງກ່າວດົນນານພໍທີ່ຈະສະຖາປະນາລັດຄິດໃນຕາເວັນອອກໃກ້ ກຸ່ມປັນຍາຊົນເກີດຂຶ້ນຈາກລັດທິອັດສະມາຈານນິຍົມແລະການກໍ່ຕັ້ງມະຫາວິທະຍາໄລທົ່ວເອີຣົບ ລວມໄປເຖິງການກໍ່ສ້າງໂບດວິຫານແບບກໍທິກ ເປັນໜຶ່ງໃນໂຕຢ່າງຄວາມສຳເລັດທາງດ້ານສິລະປະອັນຍິ່ງໃຫຍ່ຈາກຍຸກກາງຕອນກາງ.

ຍຸກກາງຕອນປາຍຕ້ອງປະເຊີນກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ຫາຍະນະຫຼາຍຫຼວງ ເຊັ່ນ ຄວາມອົດຢາກ, ໂລກລະບາດ ແລະ ສົງຄາມ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຈຳນວນປະຊາກອນໃນເອີຣົບຕາເວັນຕົກຫຼຸດລົງເປັນຢ່າງຫຼາຍ. ໃນຊ່ວງເວລາສີ່ປີຕັ້ງແຕ່ ຄ.ສ. 1347 ຫາ ຄ.ສ. 1350 ກາລະໂລກລະບາດໃນເອີຣົບເອົາຊີວິດຊາວເອີຣົບໄປສາມໃນສີ່ໂດຍປະມານ. ຄວາມກັງຂາ, ຄວາມນອກຮີດ ແລະ ຄວາມແຕກແຍກພາຍໃນຄິດຕະຈັກດຳເນີນຄວບຄູ່ໄປກັບສົງຄາມລະຫວ່າງລັດ, ສົງຄາມກາງເມືອງ ແລະ ການລຸກຮື້ຂອງຊາວນາພາຍໃນອານາຈັກຕ່າງໆ. ພັດທະນາການທາງດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີໄດ້ປ່ຽນແປງສັງຄົມຂອງເອີລົບອັນເປັນຈຸດຈົບຂອງຍຸກກາງແລະຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງສະໄໝໃໝ່ຕອນຕົ້ນ.