ການເສຍກຸງສີອະຍຸດທະຍາຄັ້ງທີ່ສອງ
ການເສຍກຸງສີອະຍຸດທະຍາຄັ້ງທີ່ສອງ (ໄທ: การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2) ແມ່ນຄວາມຂັດແຍ້ງຄັ້ງທີ່ສອງລະຫວ່າງລາຊະວົງໂກ້ນບອງແຫ່ງພະມ້າແລະລາຊະວົງບ້ານພູຫຼວງແຫ່ງອະຍຸດທະຍາ ໃນການທັບຄັ້ງນີ້ກຸງສີອະຍຸດທະຍາຊຶ່ງເປັນລາຊະທານີຄົນໄທເກືອບສີ່ສັດຕະວັດໄດ້ເສຍແກ່ພະມ້າ ແລະເຖິງການສິ້ນສຸດລົງໄປດ້ວຍ ເຫດການໄດ້ເກີດຂຶ້ນເມື່ອວັນອັງຄານ ຂຶ້ນ 9 ຄ່ຳ ເດືອນ 5 ປີກຸນ ຕົງກັບວັນທີ 7 ເມສາ ຄ.ສ. 1767
| ການເສຍກຸງສີອະຍຸດທະຍາຄັ້ງທີ່ສອງ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ສ່ວນໜຶ່ງຂອງ ສົງຄາມພະມ້າ–ສະຫຍາມ | |||||||||
_map_-_TH_-_002.jpg) ແຜນທີ່ຄ່າວໆສະແດງເສ້ນທາງການເຄື່ອນທັບຂອງພະມ້າຈົນເຖີງກຸງສີອະຍຸດທະຍາ:
| |||||||||
| |||||||||
| ຄູ່ສົງຄາມ | |||||||||
 ອານາຈັກໂກ້ນບອງ (ພະມ້າ) |
ຮ່ວມລົບ:  ບໍລິສັດອິນເດຍຕະເວັນອອກ | ||||||||
| ຜູ້ບັນຊາການ ແລະ ຜູ້ນຳ | |||||||||
|
ພະເຈົ້າມັງຣະ ກອງທັບຝ່າຍໃຕ້:  ມັງມະຫານໍຣະທາ ເນມຽວຄຸງນະຣັດ ແມງຍີກາມະນີຈັນທາ ແມງຍີໄຊສູ ເມຄະຣາໂບ ຕິງຈາແມງຂ່ອງກອງທັບຝ່າຍເໜືອ: ເນມຽວສີຫະບໍດີ ຊັບກຸງໂບ ແນກວນຈໍໂບ ສະໂດມັງຖ່າງ ສິຣິຣາຊະສົງຄາມ ນັນທະອຸເທນຈອດິນ |
ວິລລຽມ ພອວ໌ນີຍ໌ | ||||||||
| ໜ່ວຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ | |||||||||
|
|
 ກອງທັບແຫ່ງອານາຈັກສະຫຍາມ | ||||||||
| ກຳລັງ | |||||||||
|
ການຮຸກຮານຄັ້ງທຳອິດ:[IV]
|
ການປ້ອງກັນເລີ່ມຕົ້ນ:[III]
| ||||||||
| ຄວາມສູນເສຍ | |||||||||
| ທະຫານເສຍຊີວິດປະມານ 3,000-4,000 ນາຍ[V] | ທະຫານແລະພົນລະເຮືອນເສຍຊີວິດປະມານ 200,000 ຄົນ[V] | ||||||||
ຍຸດທະນາການນີ້ເປັນຜົນພວງຂອງສົງຄາມພະເຈົ້າອະລອງພະຍາເມື່ອ ຄ.ສ. 1760 ແລະອຸບັດຂຶ້ນໃນ ຄ.ສ. 1765 ເມື່ອພະມ້າສົ່ງກອງທັບເຂົ້າບຸກຄອງອະຍຸດທະຍາເປັນສອງທາງແບບຄີມ ທັບພະມ້າພິຊິດການປ້ອງກັນຂອງຝ່າຍອະຍຸດທະຍາທີ່ປະກອບດ້ວຍກຳລັງອັນເໜືອກວ່າແຕ່ຂາດການປະສານງານກັນໄດ້ ແລະເລີ່ມລ້ອມກຸງສີອະຍຸດທະຍານານ 14 ເດືອນ ກະທັ່ງເດືອນມີນາ ຄ.ສ. 1767 ພະເຈົ້າເອກກະທັດຊົງຍອມເປັນປະເທດສະລາດຂອງພະມ້າ ແຕ່ພະມ້າປະສົງໃຫ້ຍອມແພ້ຢ່າງບໍ່ມີເງື່ອນໄຂ ໃນທີ່ສຸດ ກອງທັບພະມ້າຫັກເຂົ້າພະນະຄອນໄດ້ເປັນຄັ້ງທີ່ສອງໃນປະຫວັດສາດ ແລ້ວທຳລາຍລ້າງພະນະຄອນ
ການເສຍກຸງຄັ້ງນີ້ ນອກຈາກຈະສົ່ງຜົນໃຫ້ອານາຈັກອະຍຸດທະຍາລົ່ມສະຫຼານລົງແລ້ວ ຕະນາວສີຕອນໃຕ້ຍັງໄດ້ຕົກເປັນຂອງພະມ້າເປັນການຖາວອນ ແລະເກີດຄວາມຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງກຸ່ມການເມືອງໃນລະດັບຕ່າງໆຈົນແທບນຳໄປສູ່ການລົ່ມສະຫຼາຍຂອງລັດໄທ ຢ່າງໄຮກົດີ ພະມ້າຈຳເປັນຕ້ອງຖອນກຳລັງສ່ວນໃຫຍ່ໃນອານາຈັກອະຍຸດທະຍາເດີມກັບຄືນປະເທດໄປເມື່ອຖືກຈີນບຸກຄອງ ຈຶງເປັນເຫດໃຫ້ສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີຊົງຖະເຫຼີງອຳນາດແລະຕັ້ງອານາຈັກຂອງຄົນໄທໃໝ່