ພະຍົມ
ພະຍົມ ພະຍົມມະລາດ ຫຼື ມັດຈຸລາດ ເປັນເທບພະເຈົ້າແຫ່ງນະລົກແລະຄວາມຕາຍ ຕາມຄວາມເຊື່ອໃນສາສະໜາແບບອິນເດຍ.
ສາສະໜາພຸດ
ດັດແກ້ສາສະໜາພຸດຝ່າຍເຖລະວາດ ຖືວ່າພະຍົມມີຊາດກໍາເນີດເປັນເທວະດາຊັ້ນຈາຕຸມະຫາລາຊິກາ[1] ແລະເປັນເຈົ້າແຫ່ງເວມານິກເຜດ. ຄຳພີປະປັນຈະສູທະນີລະບຸວ່າໃນມະຫານະລົກແຕ່ລະຂຸມມີພະຍົມປະຈໍາຢູ່ 4 ປະຕູ[2]. ມະຫານະລົກມີ 8 ຂຸມ ຈຶ່ງມີພະຍົມ 32 ອົງ[1].
ພະຍົມ ບໍ່ແມ່ນເທບ ແຕ່ເປັນຕໍາແໜ່ງ ອັນໄດ້ແກ່ ພະຍົມໃນມະຫານະລົກ ມີ 32 ພະອົງ. ພະຍົມໃນຍົມມະໂລກີຍະນະລົກ ມີ 320 ພະອົງ ແລະພະຍົມອົງປະທານໃນຍົມມະໂລກອີກ 1 ພະອົງ ລວມທັງໝົດ 353 ພະອົງ.
ໃນເທວະທູດຕະສູດ ພະພຸດທະເຈົ້າຕັດວ່າ ພະຍົມມີໜ້າທີ່ຊັກຖາມສັດນະລົກ 5 ປະເພດກ່ຽວກັບເທວະທູດ ແມ່ນ ເດັກແດງ ຄົນເຖົ້າ ຄົນເຈັບ ນັກໂທດ ແລະຄົນຕາຍ ເພື່ອໃຫ້ສັດນະລົກລະນຶກເຖິງກຸສົນລະກຳທີ່ເຄີຍເຮັດ ຖ້າຈື່ໄດ້ກໍຈະພົ້ນຈາກນະລົກ ຖ້າຈື່ບໍ່ໄດ້ກໍຈະຖືກພາໂດຍຍົມມະບານໄປລົງໂທດຕາມບາບກຳທີ່ໄດ້ເຮັດ[3].
ບາງຕໍານານເລົ່າວ່າ ອດີດຕະຊາດ ພະຍົມເກີດເປັນຜູ້ນໍາໝູ່ບ້ານຜູ້ຊົງປັນຍາ. ຕັດສິນຄະດີຄວາມຢ່າງເປັນທຳ ຄັ້ງໜຶ່ງບິດາຂອງທ່ານເຮັດຜິດກົດໝາຍ ພະຍົມຈຶ່ງຕ້ອງຕັດສິນປະຫານບິດາຕົນເອງ. ຈາກນັ້ນທ່ານເສຍໃຈແລະອອກບໍາເພັນຕະບະໃນປ່າ. ເມື່ອຕາຍແລ້ວໄດ້ໄປເກີດເປັນກຸມພັນທะເທວະດາໃນສວນຊັ້ນຈາຕຸມະຫາລາຊິກາ ໃນເມືອງທາງທິດໃຕ້. ທ້າວວິລຸນຫົກໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ເປັນພະຍາຍົມມະລາດ ມີໜ້າທີ່ຕັດສິນຄົນຕາຍ.
ສ່ວນລັດທິມະຫາຍານວ່າ ພະຍາຍົມເປັນພະໂພທິສັດອົງໜຶ່ງ ມີໜ້າທີ່ພິພາກສາດວງວິນຍານ ແຕ່ທາງລັດທິເຕົາວ່າພະຍົມ ມີທັງໝົດ 10 ພະອົງ.
ຍົມມະທູດ
ດັດແກ້ຍົມມະທູດ ເປັນເຈົ້າໜ້າທີ່ຜູ້ນໍາວິນຍານຄົນຕາຍຈາກໂລກ ມາສູ່ຍົມມະໂລກ. ໃນສາສະໜາພຸດ ຍົມມະທູດເປັນເທວະດາໃນຊັ້ນຈາຕຸມະຫາລາຊິກາ ປະເພດກຸມພັນ. ມີໜ້າທີ່ຄວບຄຸມວິນຍານ ບໍ່ໄດ້ມີໜ້າທີ່ລົງໂທດ. ແຕ່ໃນສາສະໜາຮິນດູ ຍົມມະທູດເປັນເຜົ່າພັນໜຶ່ງທີ່ດຸຮ້າຍ ເປັນບໍລິວານຂອງພະຍົມ ມີໜ້າທີ່ທັງຄວບຄຸມວິນຍານແລະລົງໂທດວິນຍານບາບ ຕາມຜົນກຳຂອງເຂົາເຈົ້າ.
ອ້າງອີງ
ດັດແກ້- ↑ 1.0 1.1 พระสัทธัมมโชติกะ, ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตถสังคหฎีกา ปริจเฉทที่ 5 เล่ม 1 วีถิมุตตสังคหะ ภูมิจตุกกะและปฏิสนธิจตุกกะ, พิมพ์ครั้งที่ 6, กรุงเทพฯ : มูลนิธิสัทธัมมโชติกะ, 2546, หน้า 8-11, 107
- ↑ อรรถกถาเทวทูตสูตร Archived 2019-08-14 at the Wayback Machine, อรรถกถา มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ สุญญตวรรค
- ↑ เทวทูตสูตร Archived 2020-06-09 at the Wayback Machine, พระไตรปิฎก เล่มที่ 14 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 6 มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์