ສຸກໄຂ

ໃນ​ພາສາ​ລາວ, ຄຳ​ທີ່​ໃຊ້​ບົ່ງ​ບອກ​ ເຖິງ​ຄຸນ​ລັກສະນະ​ ຂອງ​ຄຳ​ນາມ, ​ແທນ​ນາມ, ກຳມະ ຫລື​ ແມ່ນ​ແຕ່​ຄຸນ​ນາມ ຫລື​ ຄຳ​ວິ​ເສດ​ດ້ວຍ​ກັນ​ນັ້ນມີ​ຫລາຍ ​ແລະ ຖ້າ​ລວມ​ເອົາຄຳ ​ໃນ​ພາສາ​ຖິ່ນ ຍິ່ງ​ມາກ​ມາຍ​ກາຍ​ກອງ. ມື້​ນີ້ ຈຶ່ງ​ຂໍ​ນຳ​ບາງ​ຄຳ​ ມາສະ​ເໜີ ຄື​ຄຳ: "ກະ​ເທີນ"​.

           ຄຳ​ນີ້​ມີ​ລັກສະນະ​ ກວ້າງຂວາງ​ຫລາຍ, ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ໃດ​ກໍ່​ໃຊ້ ​ເຊິ່ງຖື​ເປັນ​ຄຳ​ກາງ ​ທີ່​ຄົນ​ລາວ​ທຸກ​ພາກ​ໃຊ້, ​ເຮັດ​ໜ້າ​ເປັນ​ຄຳ​ຄຸນ​ນາມ ຫລື ວິ​ເສດ ກໍ່​ວ່າ. ​ໃຊ້ຂະຫຍາຍ​ນາມ, ​ແທນ​ນາມກຳມະ ​ແລະ ຄຸນ​ນາມ​ດ້ວຍ​ກັນ, ​ແຕ່​ສ່ວນ​ຫລາຍ​ມັກ​ໃຊ້​ ຂະຫຍາຍ​ຄຸນ​ນາມ​ດ້ວຍ​ກັນ. ຄຳ "ກະ​ເທີນ" ​ເປັນ​ຄຳ​ບອກ​ຄຸນ​ລັກສະນະ​ ການ​ກະທຳ​ທີ່​ຜູ້​ກະທຳ ບໍ່​ທັນໄດ້​ຕັ້ງ​ໃຈ​ແທ້, ຖ້າ​​ໃຊ້​ຂະຫຍາຍ​ຄຸນ​ນາມ​ ດ້ວຍ​ກັນ​ກໍ່​ມີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ຄ້າຍຄື​ກັນ ​ແບບ​ເຄິ່ງໆ​ກາງໆ, ​ແຕ່​​ໃຊ້​ຕ່າງ​ຈາກ​ຄຳ "ກະຈາ". ​ໃນ​ພົດຈະນານຸກົມ​ ພາ​ສາລາ​ວຂອງ​ທ່ານ ດຣ ທອງຄໍາ ອ່ອນ​ມະນີ​ສອນ, ພິມ​ປີ 2008 ບັນຈຸ​ຄຳ "ກະ​ເທີນ" ​ໄວ້​ໃນ​ໜ້າ​ທີ່ 17 ​ເປັນ​ຄຳ​ວິ​ເສດ ມີ​ຕົວຢ່າງ​​ ເປັນ​ຜະຫຍາ​ພາສິດ​ວ່າ: "ຕົກກະ​ເທີນ​ວ່າ​ໄດ້​ປໍ້າ ຊິ​ນຳ​ຮອນ​ຄູ່​ຊູ່​ງ່າ  ພ້າ​ບໍ່​ບ່ານ ຂວານ​ບໍ່​ເປ້​ຈຳ​ບ້ອງ ​ແມ່ນ​ບໍ່​ເຊົາ".
           ຄຳ "ກະ​ເທີນ" ​ໃນ​ພາສາ​ລາວ​ເຮົາ​ທຸກ​ຖິ່ນ​ໃຊ້​ສື່​ຄວາມ​ໝາຍ​ຄື​ກັນ, ຖ້າ​ໃຊ້​ຂະຫຍາຍ​ຄຸນ​ນາມ​ດ້ວຍ​ກັນ​ ຫລື​ ກຳມະກໍ່​ມີ​ດັ່ງ​ວ່າ: ​ເຖົ້າ​ກະ​​ເທີນ (​ເຖົ້າ​ພໍກະ​ເທີນກໍ່​ວ່າ), ຮູ້​ກະ​ເທີນ ຫລື ຮູ້​ພໍ​ກະ​ເທີນ, ​ຮຽນ​ພໍກະ​ເທີນ, ມີ​ພໍກະ​ເທີນ ​ແລະ ອື່ນໆ (ແຕ່​ບໍ່​ນິຍົມ​ໃຊ້: ຫົວ/​ໄຫ້​ກະ​ເທີນ) ​ເຊິ່ງລ້ວນ​ແຕ່​ໃຊ້​ບົ່ງ​ບອກ​ ຄຸນ​ລັກສະນະ ​ຂອງ​ນາມ​ໃດ​ໜຶ່ງ​ເຊັ່ນ: ຂ້ອຍ​ຮູ້​ພາສາ​ອັງກິດ​ ພໍກະ​ເທີນ, ​ແຕ່​ຖ້າ​ສື່​ບອກ​ ໃນ​ລັກສະນະ​ບໍ່​ຕັ້ງ​ໃຈ​ກໍ່​ມີ: ກະ​ເທີນ​ວ່າ​ໄດ້​ມາ​ແລ້ວ​ ກໍ່​ເຮັດ​ໃຫ້​ແລ້ວ​ສາ​ວຽກ​ນີ້  ດັ່ງ​ນີ້​ເປັນ​ຕົ້ນ.
           ສ່ວນ​ຄຳ "ກະຈາ" ​ແຕ່​ເດີມ​ດາ​ຄົງ​ ສື່​ຄວາມ​ໝາຍ​ຂະຫຍາຍ​ນາມ ທີ່​ເປັນ​ໝາກ​ໄມ້ ຄື​ໝາກພ້າວ ທີ່​ກາຍອ່ອນ ​ເກືອບ​ແກ່ ​ເອີ້ນ ໝາກພ້າວ​ກະຈາ ​ແລະ ຄຳ​ນີ້​ກໍ່​ຖືກ​ນຳ​ມາ​​ໃຊ້ ​ກັບ​ການ​ນຳ​ໃຊ້​ພາສາ​ ​ເຊັ່ນ: ​…ໃຊ້ພາສາ​​ແບບຊອດ​ກະຈາ ​ເຊິ່ງໝາຍ​ເຖິງ​ການ​ໃຊ້​ຄຳ​ສັບ ຫລື ພາສາ​ແບບ​ເຄິ່ງໆ​ກາງໆ​ ຈະ​ເປັນ​ພາສາ​ຕົນ​ກໍ່​ບໍ່​ແມ່ນ, ວ່າ​ເປັນ​ພາສາ​ອື່ນ​ກໍ່​ຄື​ບໍ່​ແມ່ນ…ປະມານ​ນັ້ນ. ສ່ວນ​ທີ່​ສັງຄົມ ​ມັກ​ໃຊ້​ຕື່ມ​ໜ້າ​ຄຳ "​ກະຈາ" ຄື "ຊອດ" (ຖ້າ​ເຮັດ​ໜ້າ​ທີ່​ເປັນ​ຄຸນ​ນາມ ຫລື ວິ​ເສດ) ກໍ່​ມີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ຄ້າຍຄື​ກັນ ​ເຊິ່ງມັກ​ໃຊ້​ກັບ​ຄົນ ​ແລະ ສັດ ​ທີ່​ມີ​ເຊື້ອສາຍ​ປະສົມ: ລູກຊອດ, ຫມູ​ຊອດ…ດັ່ງ​ນີ້​ເປັນ​ຕົ້ນ.