ວິກິພີເດຍ

ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ: Difference between revisions

Browse history interactively
ສ່ວນຕ່າງກ່ອນສ່ວນຕ່າງຕໍ່ໄປ →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
ແຖວ 1:
{{Infobox royalty
|name = ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ
|name = ສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີ
|image = File:Monument of King Taksin in Wat Kungtapao.jpg
|succession = ພຣະມະຫາກະສັດແຫ່ງກຸງສີອະຍຸດທະຍາ
|succession = ພະມະຫາກະສັດແຫ່ງກຸງສີອະຍຸທະຍາ
|moretext =
|reign = 28 ທັນວາ ຄ.ສ.1767
|coronation = 28 ທັນວາ ຄ.ສ.1767
|predecessor =ສະຖາປະນາກຸງທົນບຸຣີ</br>[[ສົມເດັດພຣະທີ່ນັ່ງສຸຣິຍາດອະມະຣິນ]]ເປັນພຣະມະຫາກະສັດສະຫຍາມພຣະອົງກ່ອນໜ້າ
|predecessor =ສະຖາປະນາກຸງທົນບຸລີ</br>[[ສົມເດັດພະທີ່ນັ່ງສຸລິຍາດອະມະລິນ]]ເປັນພະມະຫາກະສັດສະຫຍາມພະອົງກ່ອນໜ້າ
|successor = ສິ້ນກຸງທົນບຸຣີ<br>[[ພຣະບາດສົມເດັດພຣະພຸດທະຍອດຟ້າຈຸລາໂລກມະຫາຣາດ]]
|successor = ສິ້ນກຸງທົນບຸລີ<br>[[ພະບາດສົມເດັດພະພຸດທະຍອດຟ້າຈຸລາໂລກມະຫາລາດ]]
|spouse = [[ກົມມະຫຼວງບາດບໍຣິຈາ]]<br>[[ກົມບໍຣິຈາພັກດີສີສຸດາຮັກ]]
|spouse = [[ກົມມະຫຼວງບາດບໍລິຈາ]]<br>[[ກົມບໍລິຈາພັກດີສີສຸດາຮັກ]]
|issue = 30 ພະອົງພຣະອົງ
|issue-link = #Marriages and issue
|issue-pipe = Among others
|house = [[ລາຊະວົງທົນບຸລີຣາຊະວົງທົນບຸຣີ]]
|father = [[ຫຍົງຢົງ ແຊ່ແຕ້]] (鄭鏞)
|mother = [[ກົມພະເທພາມາດກົມພຣະເທພາມາດ (ນົກອ້ຽງ)]]
|birth_date = {{Birth date|1734|3|22|df=yes}}
|birth_place = [[ອານາຈັກອະຍຸດທະຍາ|ກຸງສີອະຍຸດທະຍາ]]
|birth_place = [[ອານາຈັກອະຍຸທະຍາ|ກຸງສີອະຍຸທະຍາ]]
|death_date = {{Death date and age|1782|4|6|1734|3|22|df=yes}}
|death_place = [[ອານາຈັກທົນບຸລີອານາຈັກທົນບຸຣີ|ກຸງທົນບຸລີກຸງທົນບຸຣີ]]
|burial_place =
|signature =
|religion = [[ສາສະໜາພຸດສາດສະໜາພຸດ]]
}}
'''ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ''' ຫຼື '''ສົມເດັດພຣະເຈົ້າຕາກສິນມະຫາຣາດ''' ຫຼື '''ສົມເດັດພຣະບໍຣົມມະຣາຊາທີ່ 4''' (ຄຳເຄົ້າ:ສົມເດັຈພຣະເຈົ້າກຣຸງທົນບຸຣີ)([[ພາສາໄທ|ໄທ]]: สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช; {{zh-cp|c=鄭昭|p=Zhèng Zhāo}}; [[ສຳນຽງແຕ້ຈິ໋ວ|ແຕ້ຈິ໋ວ]]: Dênchao([[22 ມີນາ]] [[ຄ.ສ. 1734]] - [[6 ເມສາ]] [[ຄ.ສ. 1782]]). ແຕ່ບາງແຫ່ງກ່າວວ່າ [[17 ເມສາ]] [[ຄ.ສ. 1734]]. ມີພຣະນາມເດີມວ່າ '''ສິນ'''. ພຣະຣາຊະບິດາເປັນຈີນແຕ້ຈິ໋ວ ໄດ້ສົມຣົດກັບຍິງ[[ປະເທດໄທ|ສະຫຍາມ]]ຊື່ ''ນົກອ້ຽງ'', ພາຍຫຼັງເປັນ [[ກົມພຣະເທພາມາດ]]. ຊົງເປັນພຣະເຈົ້າມະຫາຊີວິດພຣະອົງດຽວຂອງ[[ອານາຈັກທົນບຸຣີ]]. ຊົງປາບດາພິເສກເປັນ[[ພຣະມະຫາກະສັດ]]ແຫ່ງ[[ກຸງສີອະຍຸດທະຍາ]]<ref name="ປາບດາພິເສກ">จรรยา ประชิตโรมรัน. (2548). '''สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช'''. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. หน้า 55</ref> ເມື່ອມຶ້ທີ່ [[28 ທັນວາ]] [[ຄ.ສ. 1767]]. ພຣະອົງສະຫວັນຄົດເມື່ອມື້ທີ່ [[6 ເມສາ]] [[ຄ.ສ. 1782]] ສິຣິພຣະຊົນມາຍຸໄດ້ 48 ພັນສາ. ຮວມສິຣິດຳຣົງຣາຊະສົມບັດ 15 ປິ. ພຣະຣາຊະໂອຣົດ-ພຣະຣາຊະທິດາ ຮວມທັງໝົດ 30 ພຣະອົງ
ແຖວ 54:
 
=== ພຣະຣາຊະສົມພົບແລະຂະນະຊົງພຣະເຍົາ ===
ໃນຣາຊະສະໄໝຂອງ[[ສົມເດັດພຣະເຈົ້າຢູ່ຫົວບໍຣົມໂກດ]] ມີຊາວຈີນແຕ້ຈິ໋ວຄົນໜຶ່ງນາມວ່າ ຫຍົງ ແຊ່ແຕ້ (鄭鏞) ([[ນິທິ ອຽວສີວົງ]] ໄດ້ອະທິບາຍວ່າໄຫຮອງ ຫຼື ໄຮ້ຮົງ ຫຼື ໄຫ່ເຟີງ (海豐) ເປັນອຳເພີໜຶ່ງຂອງຈັງຫວັດແຕ້ຈິ໋ວ ບໍ່ແມ່ນຊື່ຂອງພຣະຣາຊະບິດາຂອງສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ) ເປັນຜູ້ອົບພະຍົບມາຈາກເມືອງເສີງໄຫ່ ຊົວເຖົາຊວາເຖົາ ຄັ້ນເມື່ອຮອດວັນທີ່ 22 ມີນາ ຄ.ສ. 1734 ໄດ້ມີບຸດຊາຍຄົນໜຶ່ງໄດ້ຊື່ວ່າ ສິນ (信) ເກີດແຕ່ນາງນົກອ້ຽງເຊິ່ງເປັນຊາວ[[ໄທສະຫຍາມ]] ເຊິ່ງຕໍ່ມາໄດ້ຮັບສະເຫຼີມພະນາມເປັນກົມພະເທພາມາດເຊິ່ງຕໍ່ມາໄດ້ຮັບສະເຫຼີມພຣະນາມເປັນກົມພຣະເທພາມາດ ສຳລັບຖິ່ນກຳເໜິດຂອງສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີນັ້ນນ່າຈະເກີດໃນແຖບພາກກາງຫຼາຍກວ່າເມືອງຕາກສຳຣັບຖິ່ນກຳເໜີດຂອງສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີນັ້ນໜ້າຈະເກີດໃນແຖບພາກກາງຫຼາຍກວ່າເມືອງຕາກ ເຊິ່ງມັກວ່າກັນວ່າຢູ່ໃນກຸງສີອະຍຸທະຢາເຊິ່ງມັກວ່າກັນວ່າຢູ່ໃນກຸງສີອະຍຸດທະຍາ
 
ຈາກຫຼັກຖານທີ່ອາລັກຂອງຈີນຈົດບັນທຶກໄວ້ໃນພຣະຣາຊະພົງສາວະດານວົງເຊັງ ແຜ່ນດິນຈັກກະພັດສຽນຫຼົງ ກ່າວເຖິງພະລາຊະປະຫວັດຂອງພະອົງໄວ້ວ່າກ່າວເຖິງພຣະຣາຊະປະຫວັດຂອງພຣະອົງໄວ້ວ່າ "ບິດາເຈິ້ງເປັນຊາວມົນທົນກວາງຕຸ້ງ ໄປທຳມາຄ້າຂາຍຢູ່ທີ່ສຽມລໍ່ກົ໊ກ ''[暹羅國; ປະເທດໄທ]'' ''ແລະເກີດເຈິ້ງເຈົາ [鄭昭
ສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ; ສຳນຽງປັກກິ່ງ] ທີ່ນັ່ນເມື່ອເຈິ້ງເຈົາເຕີບໃຫຍ່ເປັນຜູ້ມີຄວາມສາມາດໄດ້ເຂົ້າຮັບລາຊະການຢູ່ໃນສຽມລໍ່ກົ໊ກທີ່ນັ່ນເມື່ອເຈິ້ງເຈົາເຕີບໃຫຍ່ເປັນຜູ້ມີຄວາມສາມາດໄດ້ເຂົ້າຮັບຣາຊະການຢູ່ໃນສຽມລໍ່ກົ໊ກ ເມື່ອເຈິ້ງເຈົາຮົບຊະນະພະມ້າແລ້ວ ລາຊະດອນທົ່ວປະເທດຍົກຂຶ້ນເປັນເຈົ້າຄອງປະເທດຣາດສະດອນທົ່ວປະເທດຍົກຂຶ້ນເປັນເຈົ້າຄອງປະເທດ..."''
 
ສຳຣັບການສຶກສາຂອງສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີບໍ່ແນ່ຊັດ ແຕ່ຄາດວ່າໜ້າຈະຊົງໄດ້ເຄີຍບວດຮຽນມາເປັນຣະຍະເວລາໜຶ່ງ ເຮັດໃຫ້ຊົງສາມາດແຕ່ງກອນບົດລະຄອນແລະອຸດໜຸນການເກັບຮວບຮວມຄຳພີໃນພຣະພຸດທະສາດສະໜາໃນພາສາໄທແລະພາສາບາລີຄັ້ນເມື່ອຂຶ້ນຄອງຣາດແລ້ວ ສ່ວນອະພິນິຫານບັນພະບຸຣຸດ ຣະບຸວ່າ ເດັກຊາຍສິນໄດ້ຮຽນໜັງສືໃນວັດໂກສາວາດ ສຳນັກຂອງພຣະອາຈານທອງດີ ອີກທັງຍັງໄດ້ອຸບປະສົມບົດແລະຍັງສຶກສາພາສາຕ່າງປະເທດເປັນຈຳນວນຫຼາຍໃນຣະຫວ່າງເປັນມະຫາດເລັກ ພຽງແຕ່ມີຫຼັກຖານທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືວ່າພຣະອົງຊົງຕຣັສ(ເວົ້າ) ໄດ້ 4 ພາສາ ຄື ໄທ ຈີນ ຍວນ ແລະລາວ
ສຳລັບການສຶກສາຂອງສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີບໍ່ແນ່ຊັດ ແຕ່ຄາດວ່ານ່າຈະຊົງໄດ້ເຄີຍບວດຮຽນມາເປັນໄລຍະເວລາໜຶ່ງ ເຮັດໃຫ້ຊົງສາມາດແຕ່ງກອນບົດລະຄອນແລະອຸດໜຸນການເກັບຮວບຮວມຄຳພີໃນພະພຸດທະສາດສະໜາໃນພາສາໄທແລະພາສາບາລີຄັ້ນເມື່ອຂຶ້ນຄອງລາດແລ້ວ ສ່ວນອະພິນິຫານບັນພະບຸລຸດ ລະບຸວ່າ ເດັກຊາຍສິນໄດ້ຮຽນໜັງສືໃນວັດໂກສາວາດ ສຳນັກຂອງພະອາຈານທອງດີ ອີກທັງຍັງໄດ້ອຸປະສົມບົດແລະຍັງສຶກສາພາສາຕ່າງປະເທດເປັນຈຳນວນຫຼາຍໃນລະຫວ່າງເປັນມະຫາດເລັກ ພຽງແຕ່ມີຫຼັກຖານທີ່ນ່າເຊື່ອຖືວ່າພະອົງຊົງຕຣັສ(ເວົ້າ) ໄດ້ 4 ພາສາ ຄື ໄທ ຈີນ ຍວນ ແລະລາວ
 
=== ອາຊີບຄ້າຂາຍ ===
ນິທິ ອຽວສີວົງ ໄດ້ອະທິບາຍວ່າ ພະລາຊະບິດາຂອງສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີນ່າຈະປະກອບອາຊີບຄ້າຂາຍເປັນຫຼັກພຣະຣາຊະບິດາຂອງສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີໜ້າຈະປະກອບອາຊີບຄ້າຂາຍເປັນຫຼັກ ບໍ່ແມ່ນນາຍອາກອນບ່ອນເບ້ຍເປັນຄຳອະທິບາຍວ່າເຫດໃດພະອົງຈຶງບໍ່ຊົງປະມູນສືບຕໍ່ອາຊີບຈາກບິດາບໍ່ແມ່ນນາຍອາກອນບ່ອນເບ້ຍເປັນຄຳອະທິບາຍວ່າເຫດໃດພຣະອົງຈຶ່ງບໍ່ຊົງປະມູນສືບຕໍ່ອາຊີບຈາກບິດາ ຈຶງນ່າຈະເປັນພໍ່ຄ້່ກວຽນຫຼາຍກວ່າຈຶ່ງໜ້າຈະເປັນພໍ່ຄ້າກວຽນຫຼາຍກວ່າ ທິງນີ້ພະອົງແລະພັກພວກເປັນກຸ່ມພໍ່ຄ້າເລ່ລ່ອນໃນແຖບຫົວເມືອງເໜືອທັງນີ້ພຣະອົງແລະພັກພວກເປັນກຸ່ມພໍ່ຄ້າເຮ່ຮ່ອນໃນແຖບຫົວເມືອງເໜືອ ການເປັນພໍ່ຄ້າດັງກ່າວເຮັດໃຫ້ພະອົງມີຊາວຈີນເຂົ້າມາສະໝັກເປັນພັກພວກການເປັນພໍ່ຄ້າດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ພຣະອົງຊົງມີຊາວຈີນເຂົ້າມາສະໝັກເປັນພັກພວກ ແລະມີຄວາມຊ່ຽວຊານໃນພູມິອາກາດແລະພູມິປະເທດແຖບຫົວເມືອງເໜືອ ແລະເຮັດໃຫ້ຊົງມີຄວາມສາມາດດ້ານການຮົບອີກທາງໜຶ່ງ ການຄ້າຂາຍດັງກ່າວຈຶງເປັນໂອກາດໃຫ້ພະອົງສາມາດເປັນເຈົ້າເມືອງຕາກໄດ້ການຄ້າຂາຍດັ່ງກ່າວຈຶ່ງເປັນໂອກາດໃຫ້ພຣະອົງສາມາດເປັນເຈົ້າເມືອງຕາກໄດ້ ເຊິ່ງກົງກັບຕາມປະສົງທີ່ຈະເປັນເຈົ້າເມືອງຂອງພະອົງດ້ວຍເຊັ່ນກັນເຊິ່ງກົງກັບຕາມປະສົງທີ່ຈະເປັນເຈົ້າເມືອງຂອງພຣະອົງດ້ວຍເຊັ່ນກັນ
 
=== ຮັບຣາຊະການໃນສະໄໝສົມເດັດພຣະເຈົ້າເອກະທັດ ===
=== ຮັບລາຊະການໃນສະໄໝສົມເດັດສົມເດັດພະເຈົ້າເອກະທັດ ===
{{see also|ການເສຍກຸງສີອະຍຸດທະຍາຄັ້ງທີ່ສອງ}}
{{see also|ການເສຍກຸງສີອະຍຸທະຍາຄັ້ງທີ່ສອງ}}
ສຳຣັບການຮັບຣາຊະການເປັນເຈົ້າເມືອງຕາກນັ້ນ ພຣະຣາຊະພົງສາວະດານສະບັບໜຶ່ງໄດ້ກ່າວໄວ້ໃນທຳນອງວ່າ ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີຊົງແລ່ນເຕັ້ນໃຫ້ໄດ້ຮັບຕຳແໜ່ງເຈົ້າເມືອງຕາກ ໂດຍຕິດຕໍ່ຜ່ານທາງມະຫາດເລັກເຖິງພຣະຍາຈັກກີ [[ສົມເດັດພຣະເຈົ້າເອກະທັດ]]ຊົງຊາບວ່າເຈົ້າເມືອງຕາກຜູ້ກ່ອນປ່ວຍຕາຍ ຈຶ່ງພຣະຍາຈັກກີຫາຜູ້ມີສະຕິປັນຍາພໍຈະຮັບຕຳແໜ່ງແທນ ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີຈຶ່ງໄດ້ເປັນເຈົ້າເມືອງຕາກ ສ່ວນ[[ພຣະບາດສົມເດັດພຣະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ]] ຊົງວິນິດໄສວ່າ ພຣະອົງຊົງເຄີຍເປັນຫຼວງຍົກກະບາດຫຼວງມາກ່ອນເມືອງຕາກກ່ອນທີ່ຈະຊົງໄດ້ຮັບການເລື່ອນຕຳແໜ່ງ
ສຳລັບການຮັບລາຊະການເປັນເຈົ້າເມືອງຕາກນັ້ນ ພະລາຊະພົງສາວະດານສະບັບໜຶ່ງໄດ້ກ່າວໄວ້ໃນທຳນອງວ່າ ສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີຊົງແລ່ນເຕັ້ນໃຫ້ໄດ້ຮັບຕຳແໜ່ງເຈົ້າເມືອງຕາກ ໂດຍຕຶດຕໍ່ຜ່ານທາງມະຫາດເລັກເຖິງພະຍາຈັກກີ [[ສົມເດັດພະເຈົ້າເອກະທັດ]]ຊົງຊາບວ່າເຈົ້າເມືອງຕາກຄົນກ່ອນປ່ວຍຕາຍ ຈຶງພະຍາຈັກກີຫາຜູ້ມີສະຕິປັນຢາພໍຈະຮັບຕຳແໜ່ງແທນ ສົມເດັດພະເຈົ້າກຸງທົນບຸລີຈຶງໄດ້ເປັນເຈົ້າເມືອງຕາກ ສ່ວນ[[ພະບາດສົມເດັດພະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ]] ຊົງວິນິດໄສວ່າ ພະອົງຊົງເຄີຍເປັນຫຼວງຍົກກະບາດຫຼວງມາກ່ອນເມືອງຕາກກ່ອນທີ່ຈະຊົງໄດ້ຮັບການເລື່ອນຕຳແໜ່ງ
 
ຄັ້ນເມື່ອກອງທັບພະມ້າຍົກມາຮຸກຮານກຸງສີອະຍຸດທະຍາໄດ້ຍົກທັບຜ່ານເມືອງຕາກ ພຣະຍາຕາກເຫັນສູ້ບໍ່ໄຫວຈຶ່ງໄດ້ນຳກອງທັບລົງມາຊ່ອຍປ້ອງກັນກຸງສີອະຍຸດທະຍາ ທັງຍັງປະກົດໃນພົງສາວະດານວ່າພຣະຍາຕາກມີຄວາມຊອບໃນການນຳທະຫານ 500 ນາຍ ມາຊ່ວຍປ້ອງກັນພຣະນະຄອນ ຈຶ່ງໄດ້ຮັບພຣະຣາຊະທານຂອງບຳເນັດ ໃນຣະຫວ່າງ[[ການປິດລ້ອມອະຍຸດທະຍາ 1766-1767|ການປິດລ້ອມ]]ນັ້ນກໍ່ໄດ້ປະກົດຝີມືເປັນນາຍທັບເຂັ້ມແຂງປະຕິບັດວຽກຕາມຄຳສັ່ງຂອງຣາຊະການ
ຄັ້ນເມື່ອກອງທັບພະມ້າຍົກມາຮຸກຮານກຸງສີອະຍຸທະຢາໄດ້ຍົກທັບຜ່ານເມືອງຕາກ ພະຍາຕາກເຫັນສູ້ບໍ່ໄຫວຈຶງໄດ້ນຳກອງທັບລົງມາຊ່ອຍປ້ອງກັນກຸງສີອະຍຸທະຍາ ທັງຍັງປະກົດໃນພົງສາວະດານວ່າພະຍາຕາກມີຄວາມຊອບໃນການນຳທະຫານ 500 ນາຍ ມາຊ່ວຍປ້ອງກັນພະນະຄອນ ຈຶງໄດ້ຮັບພະລາຊະທານຂອງບຳເນັດ ໃນລະຫວ່າງ[[ການປິດລ້ອມອະຍຸທະຍາ 1766-1767|ການປິດລ້ອມ]]ນັ້ນກໍໄດ້ປະກົດຝີມືເປັນນາຍທັບເຂັ້ມແຂັງປະຕິບັດວຽກຕາມຄຳສັ່ງຂອງລາຊະການ
 
=== ສ້າງກຸ່ມຊຸມນຸມແລະກອບກູ້ເອກະຣາດ ===
=== ສ້າງກຸ່ມຊຸມນຸມແລະກອບກູ້ເອກະລາດ ===
{{see also|ການກອບກູ້ເອກະຣາດຂອງເຈົ້າຕາກ}}
{{see also|ການກອບກູ້ເອກະລາດຂອງເຈົ້າຕາກ}}
ກ່ອນທີ່ກຸງສີອະຍຸທະຢາຈະເສຍແກ່ພະມ້ານັ້ນກ່ອນທີ່ກຸງສີອະຍຸດທະຍາຈະເສຍແກ່ພະມ້ານັ້ນ ຫົວເມືອງຝ່າຍເໜືອ ຝ່າຍໃຕ້ ແລະຕາເວັນຕົກ ລ້ວນຖືກຄວບຄຸມຢ່າງເຂັ້ມງວດ ການທຳມາຫາກິນ ການເຮັດໄຣ່ນາການເຮັດໄຮ່ນາ ຊັບສິນ ງົວຄວາຍ ຖືກຍຶດໄວ້ໝົດຈົນກະທັ່ງຊ່ວງກາງດຶກຂອງຄືນວັນທີ່ຖືກຍຶດໄວ້ໝົດຈົນກະທັ່ງຣະຍະກາງເດິກຂອງຄືນວັນທີ່ 3 ມັງກອນ ຄ.ສ. 1766 (ກ່ອນກຸງແຕກປະມານ 3 ເດືອນ) ນັ້ນ ກອງທັບພະມ້າຍິງຖະຫຼົ່ມພະນະຄອນສີອະຍຸທະຢາຢ່າງໜັກກອງທັບພະມ້າຍິງຖະຫຼົ່ມພຣະນະຄອນສີອະຍຸດທະຍາຢ່າງໜັກ ເກີດໄຟລຸກໄໝ້ທົ່ວພະນະຄອນເກີດໄຟລຸກໄໝ້ທົ່ວພຣະນະຄອນ ບ້ານເຮືອ ວັດ ວັງ ໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍ ສະເພາະບ້ານລາຊະດອນເກີດໄຟໄໝ້ກວ່າສະເພາະບ້ານຣາດສະດອນເກີດໄຟໄໝ້ກວ່າ 10,000 ຫຼັງ ແຕ່ວ່າກາງເວັນຂອງວັນທີ່ 3 ມັງກອນນັ້ນກອງກຳລັງຂອງສົມເດັດພະເຈົ້າຕາກສິນເມື່ອຄັ້ງຍັງດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນພະຍາຕາກມັງກອນນັ້ນກອງກຳລັງຂອງສົມເດັດພຣະເຈົ້າຕາກສິນເມື່ອຄັ້ງຍັງດຳຣົງຕຳແໜ່ງເປັນພຣະຍາຕາກ ໄດ້ຮວບຮວມກອງກຳລັງຈຳນວນ 1,000 ນາຍ ໜີອອກຈາກກຸງສີອະຍຸທະຢາມາກ່ອນແລ້ວໜີອອກຈາກກຸງສີອະຍຸດທະຍາມາກ່ອນແລ້ວ ຈຶງໄດ້ເຫັນແສງໄຟລຸກໄໝ້ໃນກຸງສີອະຍຸທະຢາທີ່ບ້ານສຳບັນດິດໃນເວລາທ່ຽງຄືນຂອງວັນນັ້ນຈຶ່ງໄດ້ເຫັນແສງໄຟລຸກໄໝ້ໃນກຸງສີອະຍຸດທະຢາທີ່ບ້ານສຳບັນດິດໃນເວລາທ່ຽງຄືນຂອງວັນນັ້ນ ໂດຍມີນາຍທະຫານຄົນສຳຄັນໃນກອງທັບຄື ພະຍາຊຽງເງິນພຣະຍາຊຽງເງິນ ຫຼວງພົມເສນາ ຫຼວງພິໄຊອາສາ ຫຼວງລາດສະເນ່ຫາຫຼວງຣາດສະເນຫາ ຂຸນອະໄພພັກດີ (ທັງ 5 ນາຍນີ້ມັກປະກົດຢູ່ໃນອະນຸສາວະຣີຫຼາຍແຫ່ງ) ພະອົງຕັ້ງຄ່າຍຢູ່ໃນວັດພິໄຊພຣະອົງຕັ້ງຄ່າຍຢູ່ໃນວັດພິໄຊ ໄດ້ເລິ່ມອອກເດີນທາງມາຮອດບ້ານຫານຕາເມື່ອເວລາຄ່ຳໄດ້ເຣີ່ມອອກເດີນທາງມາຮອດບ້ານຫານຕາເມື່ອເວລາຄ່ຳ ໂດຍມີກອງທັບພະມ້າໄລ່ຕິດຕາມມາ ແລ້ວຕໍ່ສູ້ກັນຈົນພະມ້າພ່າຍແພ້ກັບໄປ ກ່ອນຈະເດີນທາງມາຮອດບ້ານເຂົ້າເມົ່າ ບ້ານສຳບັນດິດ ຕອນເວລາທ່ຽງຄືນ
 
ເຊົ້າວັນທີ່ 4 ມັງກອນ ຄ.ສ. 1766 ກອງກຳລັງເດີນທາງມຸ່ງໜ້າໄປທາງບ້ານໂພສັງຫານ ພະມ້າສົ່ງກອງທັບໄລ່ຕິດຕາມມາອີກຈຶງໄດ້ຮົບກັນຈົນພະມ້າແຕກພ່າຍກັບໄປພະມ້າສົ່ງກອງທັບໄລ່ຕິດຕາມມາອີກຈຶ່ງໄດ້ຮົບກັນຈົນພະມ້າແຕກພ່າຍກັບໄປ ມາຮອດບ້ານພານນົກເວລາຕອນແລງ ຄາວນີ້ພະມ້າສົ່ງກອງກຳລັງມາແກ້ມືເຖິງ 2,000 ນາຍ ຝ່າຍພະຍາຕາກຈຶງຊົງມ້າກັບທະຫານອີກຝ່າຍພຣະຍາຕາກຈຶ່ງຊົງມ້າກັບທະຫານອີກ 4 ມ້າອອກຮົບສຶກມ້າອອກຮົບເສິກ ຈົນສາມາດຕີພະມ້າແຕກພ່າຍກັບອີກເທື່ອໜຶ່ງ ວັນນີ້ເຫຼົ່າທະຫານມ້າຈຶງຖືເອົາເປັນວັນນີ້ເຫຼົ່າທະຫານມ້າຈຶ່ງຖືເອົາເປັນ [[ວັນທະຫານມ້າ]] ຂອງໄທ
 
ວັນທີ່ 3 ຂອງເດີນທັບ ກອງກຳລັງພະຍາຕາກເດີນທັບມສຸດເຂດພະນະຄອນສີອະຍຸທະຢາກອງກຳລັງພຣະຍາຕາກເດີນທັບມສຸດເຂດພຣະນະຄອນສີອະຍຸດທະຍາ ກ່ອນທີ່ຈະເຂົ້າມາເມືອງນະຄອນນາຍົກ ກໍມີຂຸນຊຳນານໄພສົນກັບນາຍກອງຊ້າງກໍ່ມີຂຸນຊຳນານໄພສົນກັບນາຍກອງຊ້າງ ມາຂໍສະຫວາມິພັກຕໍ່ພະອົງມາຂໍສະຫວາມິພັກຕໍ່ພຣະອົງ ທັງຍັງຖະຫວາຍຊ້າງພາຍ 5 ຊ້າງ ຊ້າງພັງ 1 ຊ້າງ ແລ້ວອາສານຳທາງຕໍ່ໄປຍັງບ້ານກົງຫຼືບ້ານດົງ ເມືອງນະຄອນນາຍົກ ເມື່ອຮອດບ້ານກົງ ຂ້າລາຊະການຂ້າຣາຊະການ ຂຸນໝື່ນພັນທະນາຍທ້ອງຖິ່ນ ບໍ່ສະຫວາມິພັກ (ຍອມຈຳນົນ) ແມ້ຈະໄດ້ເຈລະຈາເກ້ຍກ່ອມແມ້ຈະໄດ້ເຈຣະຈາເກ້ຍກ່ອມ 3 ຄັ້ງ ແຕ່ບໍ່ສຳເລັດແຕ່ບໍ່ສຳເຣັດ ຣຸ່ງຂຶ້ນກອງກຳລັງພະຍາຕາກຈຶງຕ້ອງປະທະກອງກຳລັງຊາວບ້ານກົງຮຸ່ງຂຶ້ນກອງກຳລັງພຣະຍາຕາກຈຶ່ງຕ້ອງປະທະກອງກຳລັງຊາວບ້ານກົງ ເຊິ່ງມີກຳລັງຫຼາຍກວ່າ 1,000 ນາຍ ແຕ່ກໍຖຶກກອງກຳລັງພະຍາຕາກຕີພ່າຍໄປແຕ່ກໍ່ຖືກກອງກຳລັງພຣະຍາຕາກຕີພ່າຍໄປ ຍຶດຊ້າງໄດ້ຕື່ມອີກ 7 ຊ້າງ ເງິນທອງ ແລະເສຍອາຫານອີກຈຳນວນຫຼາຍ ວັນທີ່ 8 ມັງກອນ ຄ.ສ. 1766 ຫຼື 6 ວັນນັບຕັ້ງແຕ່ໜີອອກຈາກພະນະຄອນວັນນັບຕັ້ງແຕ່ໜີອອກຈາກພຣະນະຄອນ ເດີນທັບມາຮອດຕຳບົນໜອງໄມ້ຊຸ່ມ ແລ້ວຢຸດພັກ ນະ ຈຸດນີ້ເປັນເວລາ 2 ວັນ ກ່ອນທີ່ຈະອອກເດີນທັບຕໍ່ມາຮອດບ້ານນາເລິ່ງ ແຂວງເມືອງນະຄອນນາຍົກແລ້ວຢຸດພັກອີກ 1 ຄືນ
 
ຕໍ່ມາພະຍາຕາກຈຶງນຳກອງກຳລັງຂ້າມແມ່ນ້ຳທີ່ດ່ານກົບແຈະຕໍ່ມາພຣະຍາຕາກຈຶ່ງນຳກອງກຳລັງຂ້າມແມ່ນ້ຳທີ່ດ່ານກົບແຈະ ເມືອງປາຈີນບຸລີເມືອງປຣາຈີນບຸຣີ ແລ້ວຢຸດພັກກອງກຳລັງກ່ອນຈະເດີນທັບຕໍ່ໄປຍັງທຸ່ງສີມະຫາໂພ ແລະຕ້ອງຢຸດລໍນາຍທະຫານ 3 ນາຍ ຄື ພະຊຽງເງິນພຣະຊຽງເງິນ ຂຸນພິພິດວາທີ ແລະສົມເດັດພະຮາມລາຊາທີ່ຕາມກອງທັບມາບໍ່ທັນແລະສົມເດັດພຣະຣາມຣາຊາທີ່ຕາມກອງທັບມາບໍ່ທັນ ລະຫວ່າງທີ່ຊົງລໍກຸ່ມພະຊຽງເງິນຢູ່ນັ້ນຣະຫວ່າງທີ່ຊົງລໍກຸ່ມພຣະຊຽງເງິນຢູ່ນັ້ນ ໄດ້ເກີດການປະທະກັບກອງທັບທັງທັບບົກທັບເຮືອຂອງພະມ້າເຊິ່ງຕັ້ງຢູ່ທີ່ປາກນ້ຳໂຈໂລ້ ເມືອງສະເຊິງເຊົາ ພະມ້າໄລ່ແທງຟັນຄົງເຊິ່ງເມື່ອຍຫຼ້າຢູ່ນັ້ນແລ່ນໜີມາຕາມທາງ ຄັ້ນໄດ້ທອດພະເນດເຫັນຄັ້ນໄດ້ທອດພຣະເນດເຫັນ ຈຶງໃຫ້ນາຍບຸນມີຂຶ້ນມ້າໃຊ້ສວນທາງລົງໄປປະມານຈຶ່ງໃຫ້ນາຍບຸນມີຂຶ້ນມ້າໃຊ້ສວນທາງລົງໄປປະມານ 20 ເສ້ນພົບກອງທັບພະມ້າຍົກຂຶ້ນມາແຕ່ປາກນ້ຳໂຈໂລ້ທັງທັບບົກທັບເຮືອ ພະເຈົ້າຕາກຈຶງມີຮັບສັ່ງໃຫ້ຕັ້ງແນວຮັບພຣະເຈົ້າຕາກຈຶ່ງມີຮັບສັ່ງໃຫ້ຕັ້ງແນວຮັບ ຂຸດຫຼຸມເພາະ ວາງປືນຕັບ ຮຽງໜ້າກະດານ ຈົນພະມ້າເຂົ້າມາໄກ້ຮາວ 240 ແມັດ ຈຶງເລິ່ມເປີດສາກຍິງຂຶ້ນຈຶ່ງເຣີ່ມເປີດສາກຍິງຂຶ້ນ ແນວທຳອິດຂອງພະມ້າແຕກພ່າຍໄປ ແຕ່ຍັງມີກອງໜຸນເຂົ້າມາອີກ 3 ກອງເຊິ່ງຖຶກຍິງແຕກພ່າຍໄປເຊັ່ນກັນກອງເຊິ່ງຖືກຍິງແຕກພ່າຍໄປເຊັ່ນກັນ ຈຶງຂັບພົນທະຫານໂຫ່ຮ້ອງຕີຄ້ອງສຳທັບໄລ່ຕິດຕາມຂ້າພະມ້າເສຍເປັນອັນຫຼາຍຈຶ່ງຂັບພົນທະຫານໂຫ່ຮ້ອງຕີຄ້ອງສຳທັບໄລ່ຕິດຕາມຂ້າພະມ້າເສຍເປັນອັນຫຼາຍ ແລ້ວກໍເດີນທັບມາທາງບ້ານຫົວທອງຫຼາງສະພານທອງແລ້ວກໍ່ເດີນທັບມາທາງບ້ານຫົວທອງຫຼາງສະພານທອງ ຈາກແນວທະທະແລະການຕິດຕາມຂ້າພະມ້າມາທາງປາກນ້ຳໂຈໂລ້ນີ້ເອງເຮັດໃຫ້ປ່ຽນການເດີນທັບຕາມຊາຍປ່າດົງມາເປັນຊາຍທະເລເຂົ້າເຂດເມືອງຊົນບຸລີຈາກແນວປະທະແລະການຕິດຕາມຂ້າພະມ້າມາທາງປາກນ້ຳໂຈໂລ້ນີ້ເອງເຮັດໃຫ້ປ່ຽນການເດີນທັບຕາມຊາຍປ່າດົງມາເປັນຊາຍທະເລເຂົ້າເຂດເມືອງຊົນບຸຣີ ຈຶງໃຫ້ຍົກພົນນິກາຍມາປະທັບຕາມລຳດັບຈຶ່ງໃຫ້ຍົກພົນນິກາຍມາປະທັບຕາມລຳດັບ ບ້ານທອງຫຼາງ, ຕະພານທອງ, ບາງປາສ້ອຍ ຮອດບ້ານນາເກືອ
 
ທີ່ບ້ານນາເກືອມີນາຍກົມຫຼືນາຍກ່ຳ ນາຍຊຸມນຸມທີ່ບ້ານນາເກືອໄດ້ຮວບຮວມກອງ
ດຶງຂໍ້ມູນຈາກ "https://lo.wikipedia.org/wiki/ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ"